فایل کامل و عالی شرح سی غزل از کلیات شمس تبریزی

فهرست مطالب و عناوین

سپاس نامه  ث
علائم اختصاری ذ
چکیده ۱

مقدمه
  شرح احوال و آثار ۴
شمس تبریزی و فرجام او     5
طلوع شمس ۶
آثار مولانا ۹
غزلیات مولانا ۱۳
سبک شعری مولانا در غزلیات شمس۱۴
مرگ ستایی مولانا ۱۷
کلیات
هدف۲۰
پیشینه تحقیق ۲۰
روش کار ۲۲
شرح غزلیات
غزل ۳۹۱    مطربا با این پرده زن کار یار مامست آمدست ۲۳
غزل ۳۹۲    گر ندید آن شاد جان این گلستانرا شاد چیست۳۷
غزل ۳۹۳    جمع باشید ای حریفان زانک وقت خواب نیست ۴۸
غزل ۳۹۴    چشمه ای خواهم که از وی جمله را افزایشست ۵۳
غزل ۳۹۵    عشق اندر فضل و علم و دفتر و اوراق نیست ۶۱
غزل ۳۹۶    در ره معشوق ما ترسندگان را کار نیست۷۷
غزل ۳۹۷    آفتاب امروز بر شکل دگر تابان شدست ۹۴
غزل ۳۹۸    از سقاهم ربهم بین جمله ابرار مست ۱۰۳
غزل ۳۹۹    آخر ای دلبر نه وقت عشرت انگیزی شدست ۱۱۹
غزل ۴۰۰    چون نظر کردن همه اوصاف خوب اندر دلست ۱۲۵
غزل ۴۰۱    اندر آ ای ماه که بی تو ماه را استاره نیست ۱۴۱
غزل ۴۰۲    نقش بند جان که جانها جانب او مایلست ۱۴۶
غزل ۴۰۳    گر تو پنداری بحسن تو نگاری هست نیست ۱۶۰
غزل ۴۰۴     هله آنک بخوردی سحری باده که نوشت ۱۶۳
غزل ۴۰۵    بخدا کت نگذارم که چه روی راه سلامت ۱۷۰
غزل ۴۰۶    چند گویی که چاره ست مرا درمان چیست ۱۸۰
غزل ۴۰۷    چشم بر نور که مست نظر جانانست ۱۸۵
غزل ۴۰۸    آن شنیدی که خضر تخته کشتی بشکست ۱۹۰
غزل ۴۰۹    تا نلغزی که زخون راه پس و پیش ترست ۱۹۸
غزل ۴۱۰    دوش آمد بر من آنک شب افروز منست ۲۰۸
غزل ۴۱۱     عجب ای ساقی جان مطرب ما را چه شدست ۲۱۸
غزل ۴۱۲    آنک بی باده کند جان مرا مست کجاست ۲۲۲
غزل ۴۱۳    من نشستم ز طلب وین دل پیچان ننشست .۲۲۷
غزل ۴۱۴    روز و شب خدمت توبی سرو پا چه خوشست ۲۳۴
غزل ۴۱۵    تشنه بر لب جو بین که چه در خواب شدست ۲۴۳
غزل ۴۱۶    مطرب و نوحه گر عاشق و شوریده خوشست ۲۴۹
غزل ۴۱۷    من پری زاده ام و خواب ندانم که کجاست ۲۵۵
غزل ۴۱۸    سرمپیچان و مجنبان که کنون نوبت تست ۲۵۷
غزل ۴۱۹    بوسه ای داد مرا دلبر عیار و برفت ۲۶۳
غزل۴۲۰    ذوق روی تر شش بین که ز صد قند گذشت ۲۶۸

پیوست ها
نتیجه گیری۲۷۷
فهرست آحادیث شریفه۲۷۸
فهرست آیات مبارکه ۲۷۹
فهرست اعلام ۲۸۳
فهرست مفردات و اصطلاحات ۲۸۴
فهرست منابع و مآخذ ۲۹۴
چکیده انگلیسی۲۹۹

علائم اختصاری

ببیت
ج جلد
صفحه
صصصفحات
(ص) صلوات الله
(ع)  علیه السلام
غ غزل
م میلادی
ـهجری
هـ .  ق هجری قمری
هـ . ش  هجری شمسی
رجوع شود به  

چکیده

ادبیّات یک ملّت  هر اندازه بیشتر وسیع و متنوّع و دارای جهات مختلف باشد بیشتر مورد توجّه و عنایت است و کلیّات دیوان شمس که حاوی غزلیّات و رباعیّات مولانا است که از آثار مخصوصی بر خودار است از جمله مثنوی معنوی که جویبار زلال علم و حکمت و معرفت الهی است و آمیخته با لحن زیبا و دلنشینی است و دوّمین اثر او که دیوان کبیر می باشد و کمتر مورد توجّه اهل فنّ قرار گرفته است .
شمس الحق یا شمس الدین تبریزی که مراد و مرشد مولانا بود از معروفترین شاعران زمان خود می باشد و دارای سه شخصیت ممتاز بود که حاوی مراحل سیر و سلوک علمی و عرفانی بود و این سه مرحله بزرگ علمی و عرفانی را که خود او از آنها به خامی و پختگی و سوختگی بیان کرده است طی کرده تا به آخرین مدارج ممکن کمال بشری که مرتبه اولیای خاص خداست رسیده  است . و من هم بر آن شدم تا با انتخاب این موضوع تجسسّی کوتاه و اجمالی در اشعار مولانا، به قطره ای از دریای ژرف و بی کران وی دست یابم ، با امید به این که این تلاش زمینه را برای آشنا کردن علاقمندان به مطالعه و تتبع بیشتر در زمینه شعر مولانا و انس با آن فراهم سازد.
محتوای این مجموعه :
۱- مقدّمه ای در شرح حال مولانا از طلوع تا غروب ، معرفی آثار ارزنده اش ، چگونگی آشنایی او با پیر و مرشدش شمس تبریزی و مختصری از سیاق شعری او در دیوان کبیر می باشد.
۲- شرح سی غزل از شماره ۲۱۱ تا ۲۴۰ که در بردارنده ذکر اوزان و بحور عروضی ، ردیف ، کلمات قافیه ، حرف رویّ ، موضوع غزل و سیر کلّی غزل ، توضیح واژه ها ، ترکیبات ، مفاهیم عرفانی ، صور خیال ، صنایع ادبی ، معنی ابیات و تحلیل اندیشه های عرفانی وی می باشد .

مقدمه :
یی گمان در میان ادبیّات ملل مختلف ، ادب فارسی یکی از عرصه های بسیار پهناور ، با جلوه های مختلف فکری و فرهنگی است . آثار مختلفی که از ادبیّات حماسی ، غنایی و تعلیمی با موضوعات و      گونه های مختلف و با سلیقه ها و افکار بسیار متنوّع نویسندگانش در عرصه ی زبان و ادب فارسی به وجود آمده است ، چنان غنایی به این ادبیّات بخشیده که هر محقّق دانش دوست با هر سلیقه ای می تواند بهترین نمونه های اثر ادبی مورد علاقه اش را در ادبیات فارسی بیابد و از خواندن و غور در آن به التذاذ علمی و ادبی وافر دست یابد.
آنچه از این عرصه ی وسیع و دریای بی کران ادب فارسی به صید این تحقیق درآمده است ، گهری به نام غزلیات شمس می باشد.شعری از شاعری شاخص در  سبک ادبی عراقی ، شعری دل انگیز با مفاهیم و عاطفه ای لطیف و روح نواز.شعری که خواندنش کسالت نخواهد افزود و هرچه بیشتر خوانده شود        زیبایی هایش بیشتر رخ خواهد نمود . با مطالعه و آشنایی بیشتر با زبان شعر مولوی ، جلوه های زیبای بیشتری از شعر سبک عراقی را مشاهده خواهیم کرد که شاید تا به حال آنها را درنمی یافتیم.
جلال الدّین محمدّ مولوی  ،که در مرتفع ترین قلّه از جهان بینی عرفان اسلامی قرار دارد و هنوز بانگ و ندای او پس از گذشت قرن ها روح صاحب دلان را نوازش می دهد ، به سال ۶۰۴ هـ.ق  در بلخ به دنیا آمد .
تا آستانه چلّه اوّل زندگیش عالمی بود زاهد و فقیهی بود نام آور ، مریدان بسیاری بر دور شمع وجودش در جولان بودند و از دریای علم و دانشش ، که تا آن زمان در محضر پدر و سیّد برهان الدّین  محقّق و دیگر  عالمان آموخته بود  ، بهره می بردند .
آتش عشقی که شمس بر افروخت ، تمام هستی مولانا را در بر گرفت و او را از کبر و غرور خالی کرد.
او را نه تنها از خود بلکه از همه تعلقّاتش جدا نمود. مولانا دیگر توجّهی به مریدان نداشت. لذا مریدان تاب این بی توجّهی را نیاورده در صدد اعتراض بر  آمدند و مسبّب همه کارها را  شمس دانستند تا جاییکه شمس مجبور به خروج از قونیه شد.
ضربه ای که شمس با خروج خود بر مریدان زد ، کاری تراز زمان حضورش بود چراکه مولانا ، به   گوشه ای خزید و چشم بر جهان و جهانیان فرو بست.مریدان در صدد پوزش بر آمده ، به دنبال یافتن شمس به همه جا روان گشتند . عاقبت او را یافته و با شادمانی به نزد مولانا آوردند
مولانا این بار بیشتر از پیش دلباخته ی او شد و توجّه و ارادت خود را نسبت به او صد چندان کرد  این امر بار دیگر موجب تحریک و آزار و اذیّت کسان مولانا به شمس گردید.
این بار شمس به طور همیشگی مولانا را ترک کرد . فراق شمس مولانا را  داغدیده و دیوانه ساخت . فراق شمس زبان او را به غزلسرایی باز می نماید . شب های شادی ، شبهای عشرت و شبهای عشق  به پایان رسیده است ، طوفان عشق شروع شده است.
غزلیّات مولانا حاکی از دوران انقلاب احوال  و سوز و گدازی است که لحظه لحظه ی  آن را تجربه کرده است . دیوان کبیر او ، دیوان عشق است . عشقی که معشوق آن موجودی فرا مکانی است .
مولانا از روزی که آفتاب  وجود شمس را دریافت تا آنگاه که چشم به این دنیای فانی فرو بست ، سخنی جز « شمس » بر زبان نیاورد . به قول آقای الهی قمشه ای « اگر نقّاشان چیره دست مجموعه ی تمثیلات خیال انگیز مولانا را از دیدار این ترک غارتگر به عالم صورت در آورند ، نگارخانه ای پدید آید که رشک نگارستان چین و نزهتگاه دیده ی جان باشد. (۲)
به حق نیز دیوان کبیر زیباتر از هر نگارستانی است که به تصّور در آید و ما در این دیوان در صدد آنیم که اگر توفیق الهی یاری گر مان می باشد  این تصویرها را در حدّ وسع و توانایی از زبان مولانا بیان کنیم.
و اما مسلّم و قطعی است که تماشای معشوقی روحانی از آیینه ی چشم عاشقی عارف ، کاری مشکل  می نماید سوز و گداز مولانا از این عشق غیر قابل بیان می باشد.
مولانا در هر موقعیّتی و تحت هر شرایطی سخن از شمس می گوید ، اما گویی سخن او با توجّه به شرایط روحیش متغیّر است . فضای دیوانش آکنده از عشق و شوریدگی است و مرغ خیالش در این باغ ، یک لحظه بر شاخه درنگ نمی کند ؛ هر آن از شاخه ای به شاخه ای دیگر می پرد.
او گاه شمس می گوید و اشاره به آفتاب مطلق هستی و ذات اقدس خداوندی می کند. منصور حلاج وقتی به بالاترین درجه معرفت رسید ، خودی خود را فرامش کرد . وجود خود را در وجود معشوق باخت . دویی از میان برخاست و تنها یگانه عالم ماند ،  لذا اناالحق سر داد.
مولوی نیز گاه شمس را که واسطه ی رسیدن به خدا می شود ، کنار گذاشته ، خود خدا را می بیند و در این مرتبه گاه شمس جلوه ی وحدانیّت است و گاه جلوه نور .
شرح احوال و آثار
« مولد مولانا شهر بلخ است و ولادتش در ششم ربیع الاوّل سنه ۶۰۴ هجری قمری اتّفاق افتاد و علت شهرت او به رومی و مولاناء روم همان طول اقامّت وی در شهر قونیه که اقامّتگاه اکثر عمر و مدفن اوست بوده  چنانکه خودِ وی نیز همواره خویش را از مردم خراسان شمرده و اهل شهر خود را دوست می داشته و از یاد آنان فارغ دل نبوده است.»( فروزانفر ، بدیع الزمان ، زندگی مولانا جلال الدّین محمّد بلخی،صص۶-۵.) وی تا سیزده سالگی در بلخ بوده است اما به خاطر برخی مسایل پدرش بهاء ولد به قصد حجّ بلخ را ترک می کند.
گولپینارلی با یک نتیجه گیری این مهاجرت را چنین بیان می کند:
« بین سلطان العلما و مردم بلخ به علت دوگانگی اندیشه ، نقاری بوده است ، چنانکه خود در معارف بدان اشاره کرده است. لقب « سلطان العلما » که موجب اعتراض مردم شده بود شاید یکی از علت های این دوگانگی باشد.بی.علاقه بودن خوارزمشاه به پیروان نجم الدّین کبری و شهادت نجم الدّین بغدادی ۶۱۶       هـ .ق که نیازی به باز گفتن ندارد .اگر به علّت های فوق نزدیک شدن سپاه مغول را به خوارزمشاه بیفزاییم ، سبب مهاجرت سلطان العلما به خوبی روشن می شود.»( گولپینارلی ، عبد الباقی ، مولانا جلال الدّین ، ص ۸۳.)
« قونیه که مقصد سفر بهاء ولد بود و وی بعد از توقف طولانی در بلاد بین راه به دعوت و اصرار سلطان کیقباد یا اعیان و ارکان دولت وی سرانجام بدانجا عزیمت کرد ، در این ایام تختگاه عمده سلجوقیان روم بود.»( زرین کوب ، عبد الحسین ، سرّ نی ،ص۹۰.)
« دو سالی از این اقامّت نگذشته بود که بهاءالدّین… دار فانی را ترک گفت و تمام مسئولیت های شغلی و خانوادگی به جلال الدّین واگذار شد. همانند پدر بساط وعظ گسترد و به شغل فتوی و تذکیر پرداخت.»
(همان ، ص۹۴)
« مولانا دو سال پس از وفات پدر و ظاهراً به اشارت برهان الدّین به جانب شام عزیمت فرمود تا در علوم ظاهر ممارست نماید و کمال خود را  به اکملیت رساند.»( زندگی مولانا جلال الدّین محمد بلخی ،ص۳۷)
مولانا پس از هفت سال اقامّت در حلب و شام و کوله باری از علوم دینی به قونیه بر می گردد .و مواعظ او به حدّی مورد استقبال قرار می گیرد که « عدد مریدانش از ده هزار نفر» بیشتر می گردد.
( صفا،ذبیح اله،تاریخ ادبیات در ایران،   جلد سوّم ،   ص ۴۵۴.)
بعد از تاریخ ۶۴۲ هـ .ق زندگی مولانا به نوع دیگری ورق می خورد و زاهد سجّاده نشین ، عاشق ترانه گو می.گردد و تا پایان عمر به عشق خود مداومت می ورزد و به تربیت همین عشق شهره جهان می شود.

فهرست منابع و مآخذ

۱-  قرآن کریم
۲-  نهج البلاغه، ترجمه و شرح به قلم فیض اسلام.
۳-  ابوالقاسمی ، سیده مریم ، اصطلاحات و مفاهیم عرفانی دیوان شمس ، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، چاپ اول  ، تهران ۱۳۸۳
۴-  ابن رستم ، مرزبان ، مرزبان نامه ، دکتر خلیل خطیب رهبر،انتشارات صفی علیشاه،چاپ یازده  1386
۵-  اشرف زاده ، رضا ، سرود خورشید ،نشر روزگار ، چاپ اوّل  ، تهران ۱۳۷۹
 6-  انصاری هروی ، ابو اسماعیل عبدالله بن ابی منصور ، صد میدان ، به تصحیح قاسم انصاری، کتابخانه ی طهوری ، تهران ، چاپ چهارم ، ۱۳۶۸
۷ – افلاکی ، شمس الدین احمد ، مناقب العارفین ، به تصحیح و حواشی تحسین یازیجی ، دنیای کتاب، چاپ دوم ،تهران ۱۳۶۲       
۸-  الفتی تبریزی ، شرف الدین حسین ، رشف الالحاظ فی کشف الالفاظ ، به تصحیح نجیب مایل هروی ، نتشارات مولی ، تهران ، چاپ اول ، ۱۳۶۲
۹-  الهی اردبیلی، شرح گلشن راز ، مقدمه و تصحیح دکتر بزرگی خالقی و کرباسی ، انتشارات مرکز نشر ، دانشگاهی ، چاپ اول ، تهران ۱۳۷۶
۱۰- انوری ،اوحدالدّین محمّد بن محمّد ، دیوان ، ویراست? دکتر سعید نفیسی ،انتشارات سکّه ، چاپ سوم  ، تهران ۱۳۶۴
۱۱- انوری ، حسن ، فرهنگ بزرگ سخن  ، چاپ دوم ،  تهران۱۳۸۱
۱۲- بقلی شیرازی ، روزبهان ، مشرب الارواح ، به تصحیح نظیف محرم خواجه ، مطبعه ی کلیه الآداب،  استانبول ، ۱۹۷۳ م
۱۳- بقلی شیرازی ، روزبهان ، شرح شطحیات ، به تصحیح پروفسور هانری کربن ، انستینوی ایران و فرانسه ،  تهران ۱۳۴۴
  14 – پادشاه ، محمّد ، آنندراج ، زیر نظر دکتر دبیر سیاقی ، انتشارات خیام ، تهران ۱۳۳۵
۱۵- تاجدینی،علی، فرهنگ نمادها و نشانه ها در اندیشه ی مولانا ، انتشارات سروش تهران ، چاپ اول ۱۳۸۳
۱۶- تبریزی ، شمس الدین محمد ، مقالات شمس تبریزی ، به تصحیح محمد علی موحد ، انتشارات
      خوارزمی ، تهران ، چاپ دوم ، ۱۳۷۷
۱۷- تبریزی ، محمد حسین بن خلف تبریزی ، برهان قاطع ، به اهتمام دکتر محمد معین ، مؤسسه انتشارات امیر کبیر ، تهران ، ۱۳۷۵
 18- تجلیل ، دکتر جلیل ، معانی و بیان ، مرکز نشر دانشگاهی ، چاپ پنجم ، تهران  1370
۱۹- تهانوی ، محمد علی بن  علی ، کشّاف اصطلاحات الفنون ، مطبعه بدار الخلافه العلیه .
 20- ثروت ، دکتر منصور ، فرهنگ کنایات ، انتشارات امیر کبیر ، چاپ اوّل ، تهران  1371
۲۱- جامی ، نور الدین عبدالرحمان ، نفحات الانس من حضرات القدس ، به تصحیح دکتر محمود عابدی ، نتشارات اطلاعات ، چاپ اوّل  ، تهران ۱۳۷۰
۲۲- جرجانی ،  سیّد شریف  علی بن محمد ، تعریفات ، دار السّرور ، بیروت ، بی تا 
۲۳ – جعفری ، علّامه محمّد تقی ،عوامل جذّابیّت سخنان مولوی، نشر آثار علّامه جعفری ، چاپ اوّل  1382
۲۴- جعفری ، علّامه محمّد تقی ، مولوی و جهان بینی ها، نشر آثار علّامه جعفری ، چاپ اوّل، تهران  1379
۲۵- حافظ ، شمس الدین محمد ، دیوان حافظ ، به تصحیحِ قزوینی ، غنی ، تهران ، انتشارات اساطیر ، چاپ پنجم ، تهران ۱۳۷۴.
 26- حسین پور چافی ، بررسی و تحلیل سبک شخصی مولانا در غزلیّات ،انتشارت سمت ، چاپ دوم  1386
۲۷ – خاقانی شروانی،افضل الدّین،دیوان اشعار،میر جلال الدّین کزّازی،چاپ سعدی، چاپ اوّل ،تهران۱۳۷۵
۲۸- خرم شاهی ، بهاء الدین ، حافظ نامه ، انتشارات سروش  ، چاپ پنجم ، تهران۱۳۷۲
 29-  خرم شاهی ، بهاء الدین ، انسانم آرزوست ، انتشارات نگاه ، چاپ اوّل تهران ۱۳۸۶
۳۰-  خمینی ، امام ، فرهنگ دیوان امام خمینی ، نشر آثار امام خمینی ، چاپ سوم، تهران ۱۳۷۹
۳۱ – خواجوی کرمانی ، دیوان غزلیّات ، خدمات فرهنگی کرمان ،چاپ سوم ، کرمان ۱۳۷۴
 32- دشتی ، علی ، سیری در دیوان شمس ، انتشارات زوّار ، چاپ دوم ، تهران  1386
۳۳- دهخدا ، علی اکبر ، لغت نامه فارسی ، چاپ دانشگاه تهران ، ۱۳۷۱
 34- دهخدا ، علی اکبر ، امثال و حکم ، ۴ مجلد ، انتشارات امیر کبیر ، چاپ هفتم، تهران ۱۳۷۰
 35- دینلوئیس ، فرانکلین ، مولانا دیروز تا امروز … ، حسین لاهوتی ، نشر مامک ، چاپ سوم، تهران ۱۳۸۶
۳۶- ذوالریاستین،محمد، فرهنگ واژه های ابهامی در اشعار حافظ ، نشر پژوهش فرزان روز، چاپ اول۱۳۷۹
۳۷- رازی ، نجم الدین ابوبکر بن محمد بن شاهاور بن انوشیروان ، مرصاد العباد ، به اهتمام دکتر محمد امین ریاحی ، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی  ، چاپ چهارم ،تهران ۱۳۷۱
۳۸- رازی ، شیخ نجم الدین ، رساله ی عقل و عشق ، به اهتمام و تصحیح دکتر تقی تفضلی ، انتشارات بنگاه       ترجمه و نشر کتاب ، تهران ۱۳۴۵
۳۹- رجایی بخارایی ، احمد علی ، فرهنگ اشعار حافظ ، انتشارات علمی تهران ، چاپ ششم ،تهران ۱۳۷۰
 40-  زرّین کوب ، عبدالحسین، پلّه پلّه تا ملاقات خدا ، انتشارت علمی ، چاپ هفتم، تهران ۱۳۷۲
 41- ستایشگر ، مهدی ، رباب رومی ، ۲مجلد ، کار آفرینان فرهنگ و هنر ، چاپ اوّل، تهران ۱۳۸۴
۴۲- سجادی،سید جعفر، فرهنگ اصطلاحات وتعبیرات عرفانی،انتشارات طهوری، چاپ هشتم ،تهران ۱۳۸۶
۴۳- سرّاج طوسی ، ابی نصر ، اللّمع فی التصوّف ، باتحقیق و مقدمه ی دکتر عبدالحلیم محمود وحله  عبدالباقی سرور ، دارالکتب الحدیثه و مکتب المثنی ، مصر ، ۱۹۶۰ م
 44- سعدی شیرازی  ، مصلح الدّین ، کلیّات آثار ، انتشارات امیر کبیر ، چاپ هشتم، تهران ۱۳۶۹
۴۵- سنایی غزنوی ، ابو المجد مجدود بن آدم ، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه ، به تصحیح محمد تقی مدرس رضوی ، انتشارات سنایی ، چاپ سوم ،تهران ۱۳۶۲
۴۶- سنایی غزنوی ، ابوالمجد مجدودبن آدم ، دیوان حکیم سنایی غزنوی ، به اهتمام محمد تقی مدرس رضوی ، انتشارات سنایی ، چاپ سوم  ،تهران ۱۳۶۲.
 47- سرمدی ، مجید ، سی پار? عشق ، سمیر نشر ، چاپ اوّل، تهران ۱۳۸۴
۴۸- سهروردی ، شیخ شهاب الدین یحیی بن حبشی ، مجموعه ی مصنفات شیخ اشراق ، به تصحیح سید  حسین نصر ، با مقدمه هانری کربن،پژوهشگاه علم انسانی و مطالعات فرهنگی ،  چاپ دوم ،تهران ۱۳۷۳
۴۹- سهروردی،شیخ شهاب الدین ابو حفص عمربن عبدالله ، عوارف المعارف،ترجم?ابو منصور بن عبد  المؤمن اصفهانی به اهتمام قاسم انصاری،شرکت انتشارات علمی و فرهنگی ،   چاپ دوم ،تهران ۱۳۷۴
۵۰- شبستری ، محمود ، گلشن راز ، به اهتمام احمد مجاهد و دکتر محسن کیانی ، انتشارات ما و منوچهری ،   چاپ اول ،تهران ۱۳۷۱
۵۱- شمیسا ، سیروس ، فرهنگ اشارات ادبیات فارسی ، انتشارات فردوسی ، چاپ اول ،تهران ۱۳۷۷
۵۲-  شمیسا ، سیروس ، فرهنگ تلمیحات ، انتشارات فردوسی ، چاپ سوم ،تهران ۱۳۷۱
۵۳-  شمیسا ، سیروس ، گزید? غزلیّات مولوی ، نشر بنیاد، چاپ سوم، تهران ۱۳۷۲
۵۴ – شمیسا ، سیروس ، معانی وبیان ، انتشارات پیام نور ،تهران ۱۳۸۳
 55- شیمل ، آنماری ، شکوه شمس ، ترجمه حسن لاهوتی ، انتشارات علمی فرهنگی ،تهران ۱۳۶۷
۵۶ – طبیبیان ، سیّد حمید ، فرهنگ لاروس ، ۲ ج ، انتشارات امیر کبیر ، چاپ یازده، تهران ۱۳۳۸۰
۵۷- عراقی ، شیخ فخر الدین ابراهیم همدانی ، کلیات عراقی ، با تصحیح و مقدمه ی سعید نفیسی ، انتشارات سنایی ، تهران ، چاپ هفتم ،تهران ۱۳۷۲
۵۸- عطار نیشابوری ، فرید الدین محمد بن ابراهیم ، تذکره الاولیاء ، به تصحیح محمد استعلامی ، انتشارات   زوّار ، تهران ، چاپ ششم ،تهران ۱۳۷۰
۵۹- عطار نیشابوری ، فرید الدین محمد بن ابراهیم ، دیوان عطار ، به تصحیح تقی تفضلی ، شرکت انتشارات  علمی و فرهنگی ، چاپ ششم ،تهران ۱۳۷۱

۶۰- عطار نیشابوری ، فرید الدین محمد بن ابراهیم ، منطق الطیر ، به تصحیح دکتر سید صادق گوهرین،   شرکت انتشارات علمی و فرهنگی ، چاپ چهارم ،تهران ۱۳۶۵
 61- عطّاری کرمانی ، دکتر عباس ، عشق عشق …. ، نشر آسیم ، چاپ اوّل، تهران ۱۳۸۳
۶۲- علوی ، عبدالرضا ، فرهنگ مثنوی ، انتشارات ما ، چاپ اول ،تهران ۱۳۷۵
۶۳- عین القضاه ، ابوالمعالی عبدالله بن محمد بن علی المیانجی ، تمهیدات ، به تصحیح عفیف         
     عسیران،کتابخانه ی منوچهری ، تهران ، چاپ دوم ، بی تا.
۶۴- غزالی،ابوحامدمحمّد،کیمیای سعادت،به تصحیح احمدآرام،کتابفروشی مرکزی،چاپ هفتم،تهران ۱۳۵۵
۶۵- غزالی ، احمد ، سوانح ، به تصحیح هلموت ریتر ، مرکز انتشارات دانشگاهی ، تهران ۱۳۶۸
۶۶- غنی ، ابوالقاسم ، تاریخ تصوف در اسلام ، انتشارات زوار ، چاپ دوم ،تهران ۱۳۵۶
 67- فاطمی ، سیّد حسین ، تصویرگری در غزلیّات شمس ، انتشارات امیر کبیر ،تهران ۱۳۶۴
۶۸-  فروزانفر ، بدیع الزمان ، احادیث  مثنوی  ، انتشارات امیرکبیر ،  چاپ پنجم،تهران ۱۳۷۰
 69-  فروزانفر ، بدیع الزمان ، مولانا ، انتشارات معین ، چاپ اوّل، تهران ۱۳۸۵
۷۰ – قربانی  ،منیژه ، ژرفای دریا ، انتشارات کویر ، چاپ اوّل ، تهران ۱۳۸۵
۷۱- قشیری ،ابوالقاسم ،ترجمه رساله ی قشیریه ، با تصحیح بدیع الزمان فروزانفر ، شرکت انتشارات علمی وفرهنگی ،چاپ سوم ،تهران ۱۳۶۷
۷۲- کاشانی ،عز الدین محمود بن علی ، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه ، به عفّت کرباسی ، محمدرضا  برزگر خالقی ، انتشارات زوّار ،  چاپ دوم، تهران ۱۳۸۵
۷۳-  کی منش ، دکتر عباس ، پرتو عرفان ، ۲ مجلد، انتشارات سعدی ، چاپ اوّل، تهران ۱۳۶۶
۷۴ – نظامی گنجوی،کلیّات خمسه نظامی، وحید دستگردی،انتشارات صفی علیشاه،چاپ دوم،تهران ۱۳۷۸
۷۵-  گوهرین ، سیّد صادق ، شرح اصطلاحات تصوّف ، انتشارات زوّار ،تهران ۱۳۶۷
 76- لاهیجی ، شمس الدین محمد ، مفاتیح  الاعجاز فی شرح گلشن راز ، به تصحیح محمد رضا برزگر خالقی ، انتشارات زوار ، چاپ دوم ،تهران ۱۳۷۴
۷۷-  مرتضوی ، دکتر منوچهر ، مکتب حافظ ، انتشارات طوس ، چاپ دوم، تهران ۱۳۶۵
۷۸- مستملی بخارایی ، خواجه امام ابو ابراهیم اسماعیل بن محمد ، شرح التعرّف لمذهب التصوّف ، با مقدمه و تصحیح محمد روشن ، انتشارات اساطیر ، چاپ اول ،تهران ۱۳۶۵
۷۹- مصفی ، ابوالفضل ، فرهنگ ده هزار واژه از دیوان حافظ ، چاپ خوشه ، چاپ اول ،تهران ۱۳۶۹
۸۰- معین ، محمد ، فرهنگ فارسی ، ۶ج ، انتشارات امیرکبیر ، تهران  1371
۸۱- مؤلف ناشناخته ، مرآت عشاق ، به تصحیح یوگنی ادوارد ویچ برتاس ، ترجمه ی سیروس ایزدی ،  انتشارات امیرکبیر ، تهران ۱۳۵۶
۸۲- مولوی ، جلال الدین محمد ، کلیات شمس یا دیوان کبیر ، به تصحیح بدیع الزمان فروزانفر ، انتشارات  امیرکبیر ، چاپ دوازده ،تهران ۱۳۶۷
۸۳- مولوی ، جلال الدین محمد ، مثنوی ، به تصحیح رینولد الّین نیکلون ، انتشارات نگاه، تهران  1371 
۸۴- مولوی ، جلال الدین محمد ، کلیات شمس ، به تصحیح بدیع الزمان فروزانفر با مقدمه ی دکتر جواد سلماسی زاده ، انتشارات اقبال ، چاپ پنجم ،تهران ۱۳۸۵
۸۵- میبدی ، ابوالفضل رشید الدین ، کشف الاسرار وعده الابرار ، به سعی و اهتمام علی اصغر حکمت، انتشارات امیرکبیر ، چاپخانه سپهر تهران ، چاپ هفتم ،تهران۱۳۸۲
۸۶- میرزانیا ، منصور ، فرهنگ نامه ی کنایه ، انتشارات امیرکبیر ، چاپ اول ،تهران ۱۳۷۷
۸۷- میهنی ، محمد بن منصوربن ابی سعد بن ابی طاهر ، اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی سعید ، به تصحیح   دکتر شفیعی کدکنی ، انتشارات آگاه ، چاپ اول ،تهران ۱۳۶۶
۸۸- نسفی ، عزیز الدین ، الانسان الکامل ، به تصحیح ماریژان موله ، انستیتوی ایران و فرانسه ، تهران ۱۳۴۱
۸۹- نفیسی ، علی اکبر ، فرهنگ نفیس ، با مقدمه ی محمد علی فروغی ، کتابفروشی خیام ، تهران
۹۰- نوربخش ، جواد ، فرهنگ اصطلاحات و تصوف ، انتشارات یلدا قلم ، تهران ، چاپ اول ، ۱۳۷۹
۹۱- هجویری الغزنوی ، ابو الحسن علی بن عثمان الجلّابی ، کشف المحجوب ، به تصحیح ژوکوفسکی،   انتشارات طهوری ، چاپ اول ،تهران ۱۳۵۸
۹۲- همایی ، دکتر جلال الدّین ، مولوی نامه ،  2 مجلد ، نشر هما ، چاپ دهم ،تهران ۱۳۸

Abstract
This preapard epistte that is commentary ob thirty lyric poen of molana lyric poem poetical ” cultivated in Islamic thought and dinnlove is in the name of divak shams that fram 390st lyric poem to 420 th to utilization of copy which is corrected by deceased bady zaman fruzanfar ” that is mcluding poet”s life . and shams tabrizi and summary of seied baha addin tarmazi”s biography ” Hesam addin chalpy has been written in amanner in which affactad molana”s mystic life and his poem”s direchion . In following trenal of lyric and style of poem until 7th century ” arter Islam . Molavy”s my stoicism and tital acquaintance with shams poetical and Molana”s poet style and his works have been summarized with utilization of mentioned sources and details lyric poems with total intelligible and information lyric poem and rhythm and rhyme and defails words and expressios and verbal and intellectual figures of speech in form aesth tics and easy sence and contents lyric poem and look others to cpuplet ” and in the case of being eridences of shams” articles . In the last part list of words and expressions ” veres ” traditions ” sources and basis of preapard or ready epistle is a drop of boundless sea of Molans”s knowledge and love to shams Tabrizi that has manifestuted Divan shams have mentioned.