فایل کامل و عالی بررسی تاثیرات روزی حلال و حرام بر زندگی انسان

چکیده:
رزق و روزی یکی از مهمترین مسائل معیشتی انسان است که از جمله معنای آن عبارت است از عطا و بخشش مستمر و هر آنچه از سوی مروزق مورد انتظار قرار بگیرد و بقای روزی خوار بدان ادامه یابد و حوائجش  را بر آورده می سازد. رزق انواع مختلفی دارد که عبارتند از رزق تکوینی و تشریعی . رزق حلال وحرام- رزق کریم- رزق حسن و…. که هر کدام در جای خود بحث شده است انسان برای بدست آوردن رزق باید از راه حلال تلاش کند تا بتواند رزق مادی را فراهم سازد تا مقدمه ای شود برای وصول به رزقهای معنوی که همان رزق حقیقی به شمار می آید.
بدیهی است که رازق حقیقی خداست؛ مرزوق تمام بندگان و موجودات در زمین است. و عمده ترین راه دست یابی به رزق کار و تلاش است- البته کسب وکار حلال و مورد تأیید اسلام نه هر کاری، البته نباید غافل شد که مقدار روزی هر جنبنده نزد خداوند متعال معلوم و مقدّر است و از طرف خداوند روزی هر شخصی تضمین شده است و مقدّر بودن آن نیز منافاتی با حکمت و عدالت پروردگار و نیز با تلاش و کوشش شخص ندارد و اگر اختلافی در مقدار روزی افراد وجود دارد بی دلیل نیست وحتماًحکمتی دارد. البته عوامل زیادی در وسعت روزی و تنگی آن وجود دارد که به چند مورد آن اشاره شده است. از جمله  اسباب ازدیاد رزق عبارتند از: انفاق، دعا، صبر و… و از اموری که باعث تنگی روزی می شود: ترک واجبات، اسراف و انجام گناه و… می باشد.
 و نیز به آثار و ثمرات روزی حلال و حرام اشاره شده است که عبارت است از تأثیر آن بر نسل فرزندان بر خود شخص و بر جامعه و بر عبادات و… 
البته عوامل گرایش به مال حرام عبارتند از: وسوسه های شیطانی، جهل و نادانی، محیط، فقر و تنگ دستی و… می باشد که همه این امور با توجه به آیات و روایات اهل بیت( علیه السلام)جمع آوری شده است.

مقدمه :
خداوند در قرآن می فرماید: « یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُواْ مِمَّا فِی الأَرْضِ حَلاَلًا طَیِّبًا وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ »  ای مردم از آنچه در زمین است حلال و پاکیزه بخورید واز گامهای شیطان پیروی نکنید.
حضرت محمد(ص) می فرماید: عبادت۱۰ جزء دارد که ۹ جزء آن کسب حلال است.
برای آنکه رازق بودن و نحوه ی روزی دادن خدا را بشناسیم از یک مثال کمک می گیریم:
گلهای زیبایی را در دو باغ سر سبز تصور کنید که باران رحمت یکسان برآنها می بارد. باغبان یکی از آنها، آفات را می شناسد و درتغذیه و آبیاری گلها می کوشد هر روز طراوت و شادابی غنچه هایی شکفته زبان عابران را به تحسین وامیدارد؛ اما باغبان دیگر بی خبر از باغبانی نه آبیاری مناسب را می داند و نه آفت زدایی می کند گلهای این باغ پژمرده و غم انگیز می شوند.
باران که در لطافت طبعش خلاف نیست  در باغ لاله روید و در شوره زارخس
اکنون گل وجود انسان نیز چنین است، بهره های دنیوی، ثروت و نعمتهای الهی همان باران رحمتی است که بر همگان می بارد، یکی برای داشتن گلهای سرخ و زیبا و میوه های خوشبو و رنگین راه را می شناسد و از آفات و آسیب های آن با خبر است، میوه فضیلت و کمال می چیند و گلهای معرفت را پرورش می دهد.
اما دیگری آسیبها را نمی شناسد سم های زهر آگین را برای تغذیه گل وجودش بکار می گیرد بی خبر از آنکه ریشه اش می سوزد و میوه هایش پست وغیر قابل استفاده می شود. آفات و آسیبهای گل  وجود انسانی همان گناهان بویژه مال حرام و لقمه حرام است.
نسیم رحمت الهی همواره می وزد. اما تنها کسانی که با خورد و خوراک حلال، لطافت خویش را حفاظت کرده اند آن را احساس می کنند و باآرامش وصف نشدنی در کنار ساحل امن نجات می نشینند.
باغبان حقیقی خداوند است که انسانهای کاملی را به عنوان پیشوایان الهی در زمین به مثابه باغبان می گمارد تا این پیشوایان الهی، بشر را از آلودگی به مال حرام، برحذرداشته اند و آثار ناگوار آن را یادآور شده اند .
تحقیق حاضر در این راستا تنظیم شده تا روزی حلال وحرام را به صورت جامع و گسترده و با زبانی ساده تبیین کند و پرده از چهره زشت روزی حرام بردارد و میوه های ناخوشایند آن را معرفی کند. تا انشاء الله برگ سبزی باشد برای زندگی ما و خانواده های مومن و متدین، امید که مورد قبول حق قرار بگیرد.

کلیات تحقیق
تعریف و تبیین موضوع:
رزق:
الرَّزق بِفتح الراءِ هُو المصدرُ الحقیقی والرزِّق الإِسم، یَجُوزُ اَن  یُوضَعَ مُوضعَ المَصدرُ. الجَمعُ أرزاق. الأرزاُق نوعان؛ ظاهِرهٌ الابدان کالأ قواتِ و باطنهٌ للقُلُوبِ و النفوسِ کالمعارفِ وَ العلومِ و الأرزاقُ بنی آدم مکتوبهٌ مُقَدَّرَهٌ لهم و هی واصله إلیهم. الرزِِاقُ و الرزاقُ فی صِفَهِ الله تعالی لِانَّهُ یَرزُقُ الخَلقَ أجمَعینَ وَ هُوالَّذی خَلَقَ الأرزاقَ وَ أعطَی الخَلائقَ أرزقَها و أوصَلَها إلیهِم.  
رَزق(به فتح راءِِ) مصدر حقیقی است و رزق اسم است وجایز است اینکه در موضع مصدر قرار بگیرد. جمع آن ارزاق است. ارزاق۲ نوع است: ظاهر و باطن،  ظاهر: مثل غذا ؛باطن :برای قلوب و نفوس مثل معارف و علوم. ارزاق بشرنوشته شده و مقدر است و به سوی او می رسد. رزاق و رازق صفت خداوند است برای اینکه روزی می دهد خلق را جمیعاً و او کسی است که خلق کرد ارزاق را وبخشید به خلائق ارزاقشان را.
« الرِّزقُ یُقالُ لِلقطاء الجاری تازهً دنیویاً کانَ أَم اخرویاً و للنَصیبِ تازهً وَ لِمایَصِلُ اِلی الجَوفُ و یَتَعدّی  به تازهً یُقالُ أَعطَی السلطانُ رزقَ الجُندو رُزِقت عِلماً».
رزق گاهی به عطاء مستمر گفته می شود دنیوی باشد یا اخروی. گاهی به نصیب نیز گفته می شود و گاهی به غذاییکه وارد جوف دهان می شودو گفته می شود « شاه رزق لشکر را داد» و »دانش روزی من شده است.»
حلال: در مفردات راغب آمده است حلال از کلمات حلّ است. حلّ در اصل به معنای گشوده کردن هست و به همین معناست آیه«و احلُل عقدهً مِن لسانی» « بگشای گره از زبان» در قرآن کریم حلال را میان در حد افراط و تفریط قرار داده و این که که طبق دستورات الهی بدست آید حلال است آنجا که می فرماید: «کلوا مِمّا رزقکم الله حلالً طیباً ؛ و نیز می فرماید: « هذا حلالٌ و هذا حرامً» 
پس قرآن کریم آن دسته از مواهب و امکانات الهی را که بشر مجاز به استفاده از آنهاست و هر یک به نحوی در روند سیر تکاملی او مفید واقع می شوند «حلال و طیب» خوانده و بارها اجازه و دستور بهره گیری از آنها را صادر فرموده است.
حرام: در مفردات راغب آمده است حرام یعنی  یعنی ممنوع- ضدحلال است- حرام به معنای چیزی است که از آن منع شده باشد چه این منع به تسخیر الهی باشد چه منع قهری و چه به منع عقلی  یا منع شرعی یا از ناحیه کسی که اطاعت امرش لازم است.
بنابراین هر آنچه برخلاف فرمان الهی باشد که خداوند آن را ممنوع کرده حرام نامیده می شود . واین واژه۷۵ بار در قرآن آمده است. پس همانگونه که غذای سمی جسم انسان را مسموم  می کند غذای حرام نیز روح انسان را آلوده می کند.
پس قرآن کریم آن چه را که مصرف آن برای انسان زیان آور است و به نوعی او را از ادامه¬ی سیر تکاملی اش باز می دارد و یا در روند این حرکت کندی و اخلال ایجاد می کند« سحت»  خوانده و مصرف آن را برای پیروانش حرام کرده است.
بنابراین یکی از موضوعات بحث برانگیز و مهم قرآنی مساله رزق و روزی است . روشن شدن ابعاد این مسئله علاوه بر تصحیح برداشتهای نادرست و نگرش های میانه، به فعالیت و تلاش و معیشت انسان جهت داده و فرهنگ کسب رزق حلال و قرآنی را در متن زندگی مردم قرار می دهد. در این تحقیق تلاش کرده ایم تا ضمن توجه انسان به تلاش برای کسب روزی حلال، به عنوان یکی از مهم ترین اسباب سعادت و نیک بختی انسان، به اثرات سوء کسب مال حرام و تبعات آن در فرد و جامعه بپردازیم.

فهرست منابع و مآخذ
۱.    آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، قم-موسسه دارالکتاب- بی تا.
۲.    ابراهیمی فر، عبدالجواد، شایانه های ارزش (ترجمه و شرح دعای مکارم الاخلاق)، کرج، نشر آموزش کشاورزی، چاپ اول، ۱۳۸۵.
۳.    استادی، شیخ رضا، حدیث منبر، تهران، انتشارات ارزشمند، چاپ اول ۱۳۸۴
۴.    اصفهانی، راغب، مفردات الفاظ قرآن، انتشارات  ذوی القربی- چاپ دم-۱۴۲۳ ه ق.
۵.    افریقی مصری، ابن منظور، لسان العرب، انتشارات موسسه اعلمی مطبوعات- بیروت- لبنان-۱۴۲۶ هجری قمری، ۲۰۰۵ میلادی.
۶.    انصاریان، حسین ،توبه آغوش رحمت، انتشارات دار العرفان قم، چاپ سیزدهم تابستان ۱۳۸۴.
۷.    _________، نظام خانواده در اسلام، انتشارات ام ابیها، قم، چاپ سیزدهم، تابستان ۱۳۷۹.
۸.    الهامی نیا، علی اصغرو سیدمحمد مقدس نیان و جعفر وفا، تهران، انتشارات اداره آموزش عقیدتی سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه،چاپ سوم زمستان ۱۳۸۴ .
۹.    بروجردی، سید حسین، منابع فقه شیعه، ترجمه محمد حسین مهوری، قم، انتشارات فرهنگ سبز، چاپ اول، بهار ۱۳۸۶
۱۰.    بیست گفتار، تهران، انتشارت صدرا، چاپ بیست و پنجم، شهریور ۱۳۸۵.
۱۱.    پسندیده،عباس ، رضایت از زندگی- قم انتشارات دارالحدیث-چاپ پنجم، ۱۳۸۶.
۱۲.    پند جاوید(جلد دوم)، قم انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) چاپ چهارم ۱۳۸۲.
۱۳.    پیام امیر المومنین (ع) جلد چهارم، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم.
۱۴.    تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، انتشارات  صدرا، چاپ شصت و سوم، تیر ۱۳۸۸ .
۱۵.    تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه- چاپ بیست وهفتم، ۱۳۸۶
۱۶.    توضیح المسائل مراجع
۱۷.    الحر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، تهران، انتشارات مکتبه السلامیه، ۱۳۷۸
۱۸.    حراین، حسن بن شعبه، تحف القول، ترجمه آیت الله کمره¬ای، قم، انتشارات اسلامی ۱۳۶۹.
۱۹.    حسنی بهشتی، سید محمد، بانکداری و قوانین مالی اسلام.
۲۰.    حکیمی محمد رضا، حکیمی محمد، حکیمی علی، الحیاه- ترجمه احمد آرام-قم انتشارات دلیل ما، چاپ پنجم، تابستان ۱۳۸۶.
۲۱.    حیدری ابهری، غلامرضا، چهل حدیث و چهل حکایت، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)- قم.چاپ دوم، تابستان ۱۳۸۳.
۲۲.    حیدری، ابوالفضل، میزان چیست؟قم- انتشارات زائر- چاپ اول، تابستان ۱۳۸۶
۲۳.    خاتمی احمد، فرهنگ علم کلام، تهران، انتشارات صدرا، چاپ اول. تابستان ۱۳۷۰.
۲۴.    دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، شماره ۴۰ و ۵۰، قم انتشارات بوستان کتاب، چاپ اول ۱۳۸۰.
۲۵.    رشاد، علی اکبر- دانشنامه مام علی(ع) جلد هفتم(اقتصاد) –تهران- انتشارات پژوهشگاه فرهنگ . اندیشه اسلامی چاپ دوم۱۳۸۲.
۲۶.    رضوانی، جابر، راههای گشایش و وسعت روزی، قم، انتشارات پیام حجت، چاپ اول، زمستان ۱۳۸۸.
۲۷.    ره توشه، جلد اول. قم انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) چاپ اول ۱۳۷۵.
۲۸.    سادات، محمد علی. راهنمای پدران ومادران، جلد اول (شیوه برخورد با نوجوان)، انتشارات فرهنگ اسلامی
۲۹.    سایت Google
۳۰.    سایت فرهنگ و معارف
۳۱.    سید طاووس، کشف المحجه یا فانوس، ترجمه دکتر اسد الله مشری، تهران، انتشارات نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول تابستان ۱۳۶۸.
۳۲.    سیدی حسین، همنام گلهای بهاری قم، نشر نسیم اندیشه، چاپ پنجم، مرداد۱۳۸۵.
۳۳.    شُبَّر،عبدالله، اخلاق، مترجم محمد رضا جباران، قم، نشر هجرت، چاپ پنجم ۱۳۷۹.
۳۴.    شمس الدین، سید مهدی، با آداب کسب و تجارت، قم، انتشارات شفق- چاپ اول ۱۳۷۱.
۳۵.    شیخ صدوق، ابی جعفر، الامالی، قم، انتشاراتذوالقربی- چاپ اول- ۱۳۸۸.
۳۶.    شیخ صدوق، ابی جعفر، خصال، ترجمه صادق حسن زاده، قم، انتشارات فکرآوران- چاپ اول ۱۳۸۸.
۳۷.    شیخ صدوق، ابی جعفرر، من لا یحضر، الفقیه، بیروت لبنان- موسسه الاعلمی لمطبوعات، چاپ اول ۲۰۰۵ م.
۳۸.    شیخ صدوق، لبی جعفر، علیس الشرایع، ترجمه محمدی ری شهری ۱۴۲۵ ه.ق
۳۹.    صدری، محمد جعفر، المعجم المفهدس لا لفاظ القرآن الکریم، دفتر پژوهش و نشر سهروردی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۶.
۴۰.    طاهر زاده، اصغر، جایگاه رزق انسان در هستی. اصفهان، انتشارات المیزان، چاپ سوم ۱۳۸۸.
۴۱.    طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی تابستان ۱۳۸۸.
۴۲.    طبزسی، حسن بن خضل، مکارام الاخلاق، قم،انتشارات دار الحبیب، چاپ دوم ۱۳۸۶.
۴۳.    طوسی، محمد بن حسن، تهذیب اللاحکام، تهران، دارالکتب السلامیه ۱۳۸۵.
۴۴.    غزالی، محمد، کمیایی سعادت، تصحیح احمد آرام، بی تاف انتشارات گنجینه، ۱۳۷۱.
۴۵.    غفوری، علی، راه و رسم زندگی از نظر امام سجاد(ع) از رساله حقوق، تهران، نشر و فرهنگ اسلامی- ۱۳۹۶ ه.ق.
۴۶.    قاسمی، محمد علی، روزی حلال، قم، انتشارات نور الزهراء، چاپ سوم ۱۳۸۸.
محسن- تفسیر نور- تهران، انتشارات مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن- چاپ دهم- بهار۱۳۸۳.
۴۷.    کلینی رازی، محمد بن یعقوب. اصول کافی – تهران، دارالکتب الاسلامیه چاپ هشتم.
۴۸.    گناه شناسی، تهران، انتشارات پیام آزادی- چاپ هشتم ۱۳۷۳.
۴۹.    گوهری، اسماعیل، مفاسد مال و لقمه حرام، تهران، انتشارات پیام، چاپ چهارم، ۱۳۷۹.
۵۰.    مجلسی،  محمد باقر. حلیه المتقین، تهران، انتشارت
۵۱.    محلاتی، ذبیح الله. مجالس الواعظین، جلد دوم، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه ۱۳۵۱.
۵۲.    محمد بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسن، توضیح المسائل مراجع عضلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ چهارم ۱۳۱۸
۵۳.    محمد نسب، باقر. میزان انسانیت از دیدگاه قرآن و عترت، قم، انتشارات رسالت، جاپ اول ۱۳۷۶.
۵۴.    محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه با ترجمه فارسی، قم، دار الحدیث، ۱۳۸۵ – چاپ هشتم.
۵۵.    محمودی الیگودرزی، امیر ملک، فاطمه ملکی، مومن و وسعت روزی، قم، انتشارات منشور وحی چاپ دوم۱۳۸۹. (الیگودرزی – فاطمه ملکی)
۵۶.    مدرس بستان آبادی محمد یاقر؛ شرح دعای عرفه، تهران،  انتشارت دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول ۱۳۷۹.
۵۷.    مستدرک الوسائل
۵۸.    مصباح یزدی، محمد تقی، اخلاق در قرآن ج۱و۳ ، قم، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، چاپ چهارم، پاییز ۱۳۸۰
۵۹.    مطهری، مرتضی، مسئله ربا و بانک، تهران انتشارات صدرا، چاپ هفدهم، اردیبهشت ۱۳۸۸.
۶۰.    مکارام شیرازی ناصر وهمکاران. پیام قرآن، جلد دوم، تهران، انتشارت دار الکتب الاسلامیه، چاپ نهم ۱۳۸۶.
۶۱.    موسوی خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، انتشارات نشر اسلامی.
۶۲.    موسویان عباس؛ کلیات اقتصادی اسلام، قم، انتشارات نصایح- چاپ اول ۱۳۸۰.
۶۳.    مولانا، سید علی، صحت، سعادت، چاپ چهارم ۱۳۸۲
۶۴.    میر اشرفی، سید هادی، کلیدهای وسعت رزق وروزی. قم، انتشارات بوستان دانش- چاپ هشتم ۱۳۸۸
۶۵.    نرم افزار غدیر- کتابخانه دیجیتال
۶۶.    نصیحی علی، نمونه معارف اسلام، مشهد، انتشارات کتابفروشی جعفری، جاد۵.
۶۷.    نصیر زاده، قاسم، سیری در رساله حقوق امام سجاد(ع)(جلد سوم)؛ قم انتشارات فرهنگ آفتاب- چاپ اول ، مهر۱۳۸۲.
۶۸.    نمازی شاهرودی، علی، مستدرک سفینه البحار، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۹.
۶۹.    نوری همدانی، ربا، قم، انتشارات مهدی موعود- چاپ چهارم، زمستان ۱۳۸۴.
۷۰.    نوری، حسین، مستدرک الوسائل، بیروت موسسه اهل البیت، ۱۴۰۸ ه.ق/
۷۱.    وحیدی، محمد، احکام عمومی(جلد سوم)، قم، نشر هاجر، چاپ پنجم، بهار۱۳۸۷.
۷۲.    هاشمی رفسنجانی، اکبر، عدالت اجتماعی؛ قم، انتشارات موسسه امام المنظر(عج)، چاپ اول ۱۳۷۹.