فایل کامل و عالی معرفی مدل سرآمدی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت Excellence Model

مقدمه

رهبری و مدیریت سازمانها در کشورمان با چالت‌های فراوانی روبروست شمارش معکوس برای پیوستن ما به منظومه تجارت جهانی آغاز شده است پیوستی که چندان نیز از روی اختیار نیست. چشم‌های خبرگان صنعت و اقتصاد این خاک نگران آثار این پیوستن است. آیا سازمان‌های صنعتی ما توان رقابت در این فضا را دارند؟ در چه معیارهایی ضعیف هستیم؟ سازمان ما چگونه باید باشد تا در رقابت پیروز میدان باشیم؟ تفاوت سازمان ما با یک سازمان سرآمد درمقیاس جهانی چیست؟
این ها همان سوال‌هایی است که در کشورهای صنعتی و پیشرفته امروز، سالها قبل و در دوران رکود اقتصاد جهانی مطرح شد. کشورهایی نظیر: ژاپن،آمریکا  کشورهای اروپایی این سوالات را طرح کردند و کوشیدند که الگویی از یک سازمان موفق و سرآمد ارایه کنند. سازمانی که نیازهای اصلی جامعه را به بهترین نحو برآورده می‌کند و در این راه سرآمد دیگر سازمانهاست. به الگوهایی که از این سازمان ها ارایه گردید مدل‌های سرآمدی کسب و کار می‌گویند که به ادعای بسیاری از صاحب نظران نقش اساسی در جهت گیری صحیح سازمان‌های تجاری در این کشورها داشته است( گر چه حوزه عمل بعضی از این مدل ها وسیع تر از حوزه تجارت است  و مثلاً در حوزه‌های آموزش و بهداشت نیز استفاده می‌شود.) این مدلها الگویی از یک سازمان ارایه می‌کنند که در ایده و عمل سرآمد سازمان‌های دیگر است و نشان می‌دهد برای رشد و سرآمدی چه تغییراتی در اجزاء سازمان باید انجام شود.
سوالی که عموماً در اینجا مطرح می‌شود این است که با توجه به اینکه کشور ما از لحظ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دارای ویژگیها و بافت خاصی است آیا استفاده از این مدلها می‌تواند برای سازمان‌های ایرانی عملی و مفید باشد؟ و در صورت استفاده از آنها تا چه حد باید در آنها تغییر ایجاد کرد؟در بین مدلهای سرآمدی کسب و کار مدل EFQM به دلایل متعددی از جمله دلایل زیر، اهمیت بیشتری برای صنایع و سازمانهای پیشتاز در کشور ما دارد:
۱) تحقیقات نشان می‌دهد که این مدل در سطح جهان بیش از دیگر مدلها به عنوان مدل مرجع جوایز ملی انتخاب شده است.
۲) از آنجا که این مدل در اکثر کشورهای اروپایی، به عنوان مرجع انتخاب شده است امکان الگو برداری از طیف وسیعی از سازمانها در کشورهای مختلف اروپایی با شرایط و ویژگی‌های متفاوت وجود دارد و امکان مراجعه و بازدید از سازمان سرآمد
( یا سازمانهایی که برای رسیدن به آن کوشیده اند) در برخی از این کشورها مثل ترکیه برای متخصصین کشور ما آسانتر است.
۳) روابط کشور اروپایی، عموما روابط خوبی بوده است که امکان انتقال دانش و استفاده مستقیم از خبرگان این مدل را برای سازمانهای ایرانی فراهم می‌کند.
۴) دیدگاه سیستماتیک قوی: توجه دقیق به مدیریت مبتنی بر فرآیندهای سازمانی و نتیجه گرایی مدلEFQM برای سازمانهای ایرانی که معمولا در این حوزه ها با مشکلات جدی روبررو هستند. بسیار آموزنده و اجرایی است.
۵) مدلی که مبنای ارزیابی و اهدای “جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمان” در بخش صنعت و معدن ایران قرار گرفته است ( و قرار است توسط وزارت صنایع و معادن به سازمانهای واجد شرایط احراز جایزه داده شود) منطبق بر مدل EFQM است.

فهرست

مقدمه     1   
فصل اول: پیشینه تاریخی
تاریخچه مدلها     5
تکامل تدریجی مدلها     9   
مزایای به کارگیری مدلها    12   
مبانی جایزه ها    14   
مدل ادوارد دمینگ    17   
مدل مالکولم بالدریج    19   
مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت ((EFQM    21   
ساختار و چارچوب معیارهای مدل سرآمدی EFQM    24
مقایسه سه مدل     25     
مقایسه مدلهای تعالی سازمانی با ISO9000    27   
مدل ملی     29   
فصل دوم : مفاهیم بنیادین سرآمدی
تشریح مفاهیم بنیادین سرآمدی در مدل EFQM    33   
معرفی مفاهیم    34   
سطوح مختلف سرآمدی در مفاهیم بنیادین مدلEFQM    44   
فصل سوم: معیارها و زیر معیارها
ساختار مدل EFQM    48   
ارتباط میان مفاهیم بنیادین سرآمدی و مدل سرآمدی    86   
فصل چهارم: خود ارزیابی
خودارزیابی در مدل EFQM     88
فرایند عمومی‌خود ارزیابی    89   
رهیافتهای خود ارزیابی در مدل EFQM    92
رهیافت پرسشنامه     92   
مزایای رهیافت پرسشنامه    92   
معایب رهیافت پرسشنامه    93
رهیافت نمودار ماتریسی    93   
مزایای رهیافت نمودار ماتریسی    95   
معایب رهیافت نمودار ماتریسی    96   
رهیافت کارگاه    96
ملاحظاتی در مورد مراحل خودارزیابی ( با استفاده از رهیافت کارگاه)
برای هر کدام از ۳۲ زیر معیار مدل EFQM    99
مزایای رهیافت کارگاه    99
معایب رهیافت کارگاه    100
رهیافت پروفرما    101
مزایای رهیافت پروفرما    102
معایب رهیافت پروفرما    103
رهیافت شبیه سازی فرآیند اخذ جایزه    103
مزایای رهیافت شبیه سازی فرایند اخذ جایزه    107
معایب رهیافت شبیه سازی فرایند اخذ جایزه    107
مقایسه بین رهیافتهای مختلف و انتخاب مناسب ترین رهیافتها    108
تعیین نقاط قوت و حوزه‌های نیازمند بهبود و نقش امتیاز دهی    111
خلاصه فرایند امتیازدهی     114
پیشنهادهایی برای انجام خود ارزیابی در سازمانهای ایرانی    116
فصل پنجم: سطوح سرآمدی
سطوح سرآمدی در مدل EFQM و فرایند دریافت جایزه    119
فصل ششم : ارکان
ساختار    124
شورای سیاستگذاری    125
کمیته راهبردی    127
کمیته علمی‌    131
کمیته داوری    133
مجری طرح    135
پیوستها
پیوست شماره ۱: نحوه امتیاز دهی در ارزیابی     138
پیوست شماره ۲: پرسشنامه خود ارزیابی برای مدل EFQM    141
پیوست شماره ۳: فرم شماره ۱ – درخواست گواهینامه    171
پیوست شماره ۴: فرم شماره ۲- درخواست تقدیرنامه    175
پیوست شماره ۵: فرم شماره ۳- درخواست تندیس    179
منابع و مأخذ    183

 منابع و مآخذ

– نجمی، منوچهر و حسینی ، سیروس (۱۳۸۲) ، “مدل سرآمدی EFQM از ایده تا عمل” مؤسسه مطالعات و بهره وری منابع انسانی ،‌تهران.
– در مسیر تعالی، ویژه نامه نخستین همایش تعالی سازمانی (۱۳۸۲) ، مؤسسه مطالعات و بهره وری منابع انسانی، تهران.
– کتابچه ارزیابی (۱۳۸۴) ، مؤسسه مطالعات و بهره وری منابع انسانی ، تهران.
– راهنمای متقاضیان (۱۳۸۴)، مؤسسه مطالعات و بهره وری منابع انسانی، تهران.