فایل کامل و عالی جایگاه و ضوابط قانونی مربوط به حفظ میراث فرهنگی در ایران با نگاهی بر تمهیدات جهانی

فهرست مطالب

مقدمه   الف) طرح موضوع
ب) اهداف و فرضیات
ج) روش تحقیق
بخش اول: مفاهیم، مبانی و تاریخچه حقوق میراث فرهنگی
فصل اول: مفاهیم و مبانی     2
مبحث اول: مفاهیم     2
۱ـ مفهوم فیلولوژیک (زبان شناسانه)     2
۲ـ میراث فرهنگی به مفهوم عام     4
۳ـ میراث فرهنگی به مفهوم خاص (میراث فرهنگی معنوی)     8
۴ـ تعریف میراث فرهنگی در قوانین ایران     11
۵ـ تعریف میراث فرهنگی در کنوانسیون‌های بین‌المللی     13
مبحث دوم: مبانی     18
۱ـ مبانی ارزشی     18
۲ـ مبانی قانونی     24
۳ـ مبانی حفظ، پژوهش و معرفی میراث فرهنگی     26
فصل دوم: تاریخچه     31
مبحث اول: تاریخچه حمایت از میراث فرهنگی در حقوق بین‌المللی     31
۱ـ پیشینه قراردادی     31
۲ـ پیشینه سازمانی     36
مبحث دوم: تاریخچه حمایت از میراث فرهنگی در حقوق ایران     41
۱ـ حمایت از میراث فرهنگی در ایران قبل از انقلاب اسلامی     41
۲ـ حمایت از میراث فرهنگی در ایران پس از انقلاب اسلامی     50

بخش دوم: حمایت از میراث فرهنگی در حقوق ایران
فصل اول: میراث فرهنگی در قوانین و مقررات ایران     61
مبحث اول: میراث فرهنگی در قوانین بنیادی     61
۱ـ میراث فرهنگی در قانون اساسی     61
۲ـ میراث فرهنگی در قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی     65
۳ـ میراث فرهنگی در قوانین شهری     68
۴ـ میراث فرهنگی در قوانین و مقررات مالی     75

مبحث دوم: ضوابط حفاظتی ناظر بر میراث فرهنگی     81
۱ـ حفاری     82
۲ـ ورود و صدور     87
۳ـ خرید و فروش     92
فصل دوم: حمایت دولت از میراث فرهنگی     97
مبحث اول: سازمان‌های حامی     97
۱ـ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری     98
۲ـ  پژوهشگاه میراث فرهنگی     101
۳ـ مرکز آموزش عالی     103
۴ـ انجمن‌های میراث فرهنگی     105
مبحث دوم: ثبت میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی     107
۱ـ ثبت آثار غیر منقول     108
۲ـ ثبت آثار منقول     114
مبحث سوم: پیوستن به معاهدات و سازمان‌های بین‌المللی     117
۱ـ الحاق به معاهدات بین المللی     117
۲ـ عضویت در سازمان‌های بین‌الملی    120

بخش سوم: حمایت از میراث فرهنگی در حقوق بین‌المللی
فصل اول: معاهدات بین‌المللی     123
مبحث اول: کنوانسیون حمایت از اموال فرهنگی در زمان مخاصمات مسلحانه (۱۹۵۴ یونسکو)     123
۱ـ موضوع و دامنه شمول     123
۲ـ روش‌های حمایت از اموال فرهنگی     125
۳ـ قلمرو اجرایی کنوانسیون     130
۴ـ تشکیل کمیته مشورتی ملی     133
مبحث دوم: کنوانسیون اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از ورود و صدور و انتقال مالکیت غیر قانونی اموال فرهنگی (۱۹۷۰)    134
۱ـ موضوع و دامنه شمول     134
۲ـ مقررات شکلی و اجرایی    136

۳- تعهدات دول عضو کنوانسیون    138
مبحث سوم: کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان (۱۹۷۲)     142
۱ـ موضوع و دامنه شمول     142
۲ـ ابعاد حمایت از میراث فرهنگی    145
۳ـ مقررات شکلی و اجرایی     150
فصل دوم: سازمان‌های بین‌المللی     152
مبحث اول: شورای بین‌المللی موزه‌ها ( ایکوم)     152
۱ـ تعریف و اهداف     152
۲ـ عضویت در ایکوم     154
۳ـ ارکان ایکوم     155
مبحث دوم: مرکز بین‌المللی مطالعه، مرمت و حفاظت از اموال فرهنگی (ایکروم)    163
۱ـ تعریف و اهداف     163
۲ـ عضویت در ایکروم     163
۳ـ ارکان ایکروم     164
مبحث سوم: شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌های فرهنگی (ایکوموس)     168
۱ـ تعریف و اهداف     168
۲ـ عضویت در ایکوموس     169
۳ـ ارکان ایکوموس     170
نتیجه‌گیری     176
کتابنامه     182

 
کتابنامه؛
الف) منابع فارسی:
۱) کتب
۱- قرآن مجید
۲- بندرریگی، محمد،فرهنگ لغت عربی به فارسی،تهران، انتشارات فرهنگ معاصر، چاپ دوم،۱۳۸۲
۳- بوزیه، لوکوز، چهارمین کنگره بین‌المللی معماری مدرن، ترجمه محمد منصور فلامکی، انتشارات دانشگاه تهران، خرداد ۱۳۵۵.
۴- پازوکی، ناصر، اهمیت مطالعه تاریخ و آثار و احوال گذشتگان از دیدگاه اسلام، آموزش میراث فرهنگی، چاپ اول، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور، ۱۳۷۶.
۵- پرز دکوئه‌یار، خاویر، تنوع خلاق ما، انتشارات یونسکو، ۱۹۹۸.
۶- توحیدی فائق، تعریف فرهنگ و تمدن و میراث فرهنگی، تهران، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور، چاپ اول، ۱۳۷۶.
۷- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، فلسفه فرهنگ و هنر، تهران، انتشارات گنج دانش، تابستان ۱۳۷۰.
۸- حجت،مهدی، میراث فرهنگی در ایران (سیاست‌ها برای کشور اسلامی)، تهران،انتشارات سازمان میراث فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۸۰
۹- حییم،سلیمان، فرهنگ بزرگ انگلیسی به فارسی، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر، چاپ دوازدهم،۱۳۷۸
۱۰- ضیایی بیگدلی، محمد رضا، حقوق جنگ،  تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی ، چاپ اول، ۱۳۷۶.
۱۱- عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، جلد اول ، تهران، انتشارات سپهر ، چاپ سیزدهم، ۱۳۷۷.
۱۲- مدنی، سید جلال‌الدین، حقوق اساسی و نهادهای اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران انتشارات علامه طباطبائی، چاپ چهارم، ۱۳۷۵.
۱۳- مصفا، نسرین و دیگران، راهنمای سازمان میراث فرهنگی ملل متحد، جلد دوم، تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ اول، ۱۳۷۴.
۱۴- منصور زاده، یوسف، پیدایش حیات و فرهنگ، تهران، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور، چاپ اول، ۱۳۷۶.
۱۵- موسوی، سید احمد، جنگ تحمیلی و میراث فرهنگی، تهران، انتشارات سازمان میراث فرهنگی، ۱۳۷۰.
۱۶- موسی، سید محمود، تاریخچه مطالعات و شناخت میراث فرهنگی در ایران، تهران، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور ، چاپ اول، ۱۳۷۶.
۱۷- نوربها، رضا، نگاهی به قانون مجازات اسلامی، تهران، نشر میزان، چاپ اول، ۱۳۷۰.
۱۸- نیرنوری، عبدالمجید، سهم ارزشمند ایرانیان در تمدن جهان، تهران، انجمن مفاخر فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۷۵.

۲) قوانین و مقررات
۱- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۵۸ با اصلاحیه ۱۳۶۸.
۲- قانون اساسی چین مصوب ۱۹۸۲.
۳- قانون اساسی سوریه .
۴- قانون اساسی کانادا مصوب ۱۹۸۲.
۵- قانون اساسی کره جنوبی.
۶- قانون اجازه قبول عضویت قطعی ایران به سازمان تربیتی ۷ علمی و فرهنگی ملل متحد مصوب ۱۳۲۷.
۷- قانون اخذ بیت ریال عوارض از هر تن سیمان به نفع انجمن آثار ملی مصوب ۱۳۴۶.
۸- قانون اراضی شهری مصوب ۱۳۶۶.
۹- قانون اساسنامه سازمان میراث  فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۷.
۱۰- قانون استفاده مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی از معافیت‌های گمرکی مصوب ۱۳۵۰.
۱۱- قانون اصلاح بند «ج» لایحه قانونی راجع به کاخ‌ها نیاوران و سعدآباد و نحوه ارزیابی و نگهداری اموال مربوطه و الحاق ۴ تبصره به آن مصوب ۱۳۶۰.
۱۲- قانون الحاق ایران به پروتکل دوم کنوانسیون ۱۹۴۵ لاهه در خصوص حمایت ازاموال فرهنگی در صورت بروز مخاصمه مسلحانه مصوب ۱۳۸۰.
۱۳- قانون الحاق ایران به کنوانسوین اتخاذ تدابیر لازم برای ممنوع کردن و جلوگیری از ورود، صدور و انتقال مالکیت غیر قانونی اموال فرهنگی مصوب ۱۳۵۳.
۱۴- قانون الحاق ایران به کنوانسیون حمایت از اموال فرهنگی به هنگام جنگ مصوب ۱۳۳۷.
۱۵- قانون الحاق ایران به کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان مصوب ۱۳۵۳.
۱۶- قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی کمک‌های متقابل اداری به منظور پیشگیری، تجسس و جلوگیری از تخلفات گمرکی و پیوست شماره ۱۱ آن مصوب ۱۳۷۶.
۱۷- قانون الحاق یک تبصره به عنوان تبصره ۲ به قانون الزام تخلیه ساختمان‌های وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مؤسسات وابسته و دانشگاه‌ها که در اختیار سایر وزارتخانه و ارگان ‌ها می‌باشد مصوب ۱۳۷۶.
۱۸- قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۶۸.
۱۹- قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۷۹.
۲۰- قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۳.
۲۱- قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۷۳.
۲۲- قانون بودجه کل کشور مصوب ۱۳۸۰.
۲۳- قانون تأسیس سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی و اساسنامه آن مصوب ۱۳۷۰.
۲۴- قانون تأسیس شورایعالی شهرسازی و معماری ایران مصوب ۱۳۵۱.
۲۵- قانون تشکیل  هیأت‌های امنا دانشگاه‌هها و مؤسسات آموزش علمی و پژوهشی مصوب ۱۳۶۷.
۲۶- قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب مصوب ۱۳۵۷.
۲۷- قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۴.
۲۸- قانون ثبت آثار ملی مصوب ۱۳۵۲.
۲۹- قانون خرید اراضی و ابنیه و تأسیسات برای حفظ آثار تاریخی مصوب ۱۳۴۷.
۳۰- قانون راجع به جلوگیری از انجام اعمال حفاری‌های غیر مجاز مصوب ۱۳۵۸.
۳۱- قانون راجع به حفظ آثار ملی مصوب ۱۳۰۹.
۳۲- قانون راجع به کاخ‌های نیاوران و سعد‌آباد و نحوه ارزیابی و نگهداری اموال مربوطه مصوب ۱۳۵۹.
۳۳- قانون شهرداری مصوب ۱۳۳۴.
۳۴- قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۶۶.
۳۵- قانون مجازات اخلال‌گران در نظام اقتصادی کشور مصوب ۱۳۶۹.
۳۶- قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰.
۳۷- قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۰۷.
۳۸- قانون معافیت ابنیه و اماکنی که در زمره آثار ملی به ثبت رسیده‌اند از پرداخت عوارض شهرداری مصوب ۱۳۷۱.
۳۹- قانون معافیت ادارات دولتی ار پرداخت حق‌الثبت و نیم عشر اجرایی مصوب ۱۳۳۴.
۴۰- قانون معافیت گمرکی کالاهای دانشگاه‌های کشور مصوب ۱۳۴۴.
۴۱- قانون نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه‌های عمومی، عمرانی و نظامی دولت مصوب ۰۱۳۵۸.
۴۲- قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۱۳۴۷.
۴۳- آیین‌نامه اجرایی بند ۹ ماده ۳ قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۹.
۴۴- آیین‌نامه اجرایی قانون ثبت املاک و اسناد کشور مصوب ۱۳۱۷.
۴۵- آیین‌نامه اجرایی قانون خرید اراضی و ابنیه و تأسیسات برای حفظ آثار تاریخی مصوب ۱۳۵۱.
۴۶- آیین‌نامه اجرایی قانون راجع به حفظ آثار ملی مصوب ۱۳۱۱.
۴۷- آیین‌نامه اجرایی قانون زمین شهری مصوب ۱۳۶۷.
۴۸- آیین‌نامه داخلی هیأت امنا پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۷۵.
۴۹- آیین‌نامه نحوه انتخاب و بر کناری و شرایط و حدود و اختیارات و وظایف امین یا هیأت امنا  اماکن مذهبی و موقوفات مصوب ۱۳۶۵. ۹- اساسنامه انجمن‌های میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۷۳.
۵۰- اساسنامه پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۷۵.
۵۱- اساسنامه مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی مصوب ۱۳۶۹.
۵۲- مصوبه شورایعالی اداری در خصوص انتقال سازمان میراث فرهنگی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مصوب ۱۳۷۲.
۵۳- مصوبه هیأت وزیران درباره ممنوعیت صدور هر گونه اشیاء عتیقه و هنری و زر و سیم مصوب ۱۳۵۸. ۱۰- آیین‌نامه اجرایی بند «ج» ماده ۱۶۶ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۰.

۳) مقالات
۱- بحرالعلومی، فرانک‌و دیگران، «موزه‌هادر منطقه‌های زلزله‌خیر» ، فصلنامه موزه‌ها، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور، شماره ۲۱، بهار و تابستان ۱۳۷۸.
۲- پوربابایی، فرحناز، «نگهداری و حفظ میراث فرهنگی»، فصلنامه موزه‌ها، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور، شماره ۲۲، زمستان ۱۳۷۸.
۳- جوهری، محمدرضا، «ایکوم و اجلاس هجدهم آن در ملبورن استرالیا»، فصلنامه موزه‌ها، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور، شماره ۲۲. زمستان ۱۳۷۸.
۴- جی اوکیف، پاتریک، «سیاست‌ها و خط‌مشی‌های موز‌ها در خرید و تصاحب اشیاء فرهنگی و تاریخی و نقش کنوانسیون ۱۹۷۰ یونسکو در تبیین آنها»، ترجمه مصطفی رضا زادگان، فصلنامه موزه‌ها، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور، شماره ۲۱، بهار و تابستان ۱۳۷۸.
۵- چراغچی، سوسن، «منشورهای بین‌المللی در حفاظت از میراث فرهنگی»، فصلنامه علمی، فنی و هنری اثر، انتشارات سازمان میراث فرهنگی، شماره ۳۲-۳۱، ۱۳۷۹.
۶- حقانی، مهری، «میراث فرهنگی زیر غبار فراموشی»، روزنامه ایران، سال هفتم، شماره ۱۸۶۳، چهارشنبه ۳/۵/۱۳۸۰.
۷- شریفی نارانی، عباس، «استرداد اموال فرهنگی ایران»،فصلنامه میراث فرهنگی، انتشارات سازمان میراث فرهنگی، سال دوم، شماره ۴-۳، پائیز ۱۳۷۰.
۸- صمدی، یونس، «نگاهی به کنوانسیون ۱۹۵۴ در مورد حفاظت از میراث فرهنگی در زمان جنگ» فصلنامه علمی، فنی و هنری اثر، انتشارات سازمان میراث فرهنگی، شماره ۳۰-۲۹، ۱۳۷۷.
۹- کریمی، اصغر، «تلاش برای احیاء  کمیته ملی ایکوموس ایران»، فصلنامه علمی، فنی و هنری اثر، انتشارات سازمان میراث فرهنگی، شماره ۳۲-۳۱ ، ۱۳۷۹.
۱۰- ملکی تبار، مجید، «نقش موزه‌ها در توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی»، فصلنامه‌موزه‌ها، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور، شماره ۲۲ ، زمستان ۱۳۷۸.
۱۱- نوربها، رضا، «بررسی قرارداد حمایت از اموال فرهنگی، مجله حقوقی»، انتشارات دفتر خدمات حقوقی جمهوری اسلامی ایران، شماره ۱۶ و ۱۷، ۱۳۸۰.
۱۲- وحدتی، مهرداد، «موافقت نامه میراث جهانی»، فصلنامه موزه‌ها، انتشارات سازمان میراث فرهنگ کشور، شماره ۲۱، بهار و تابستان ۱۳۷۸.
۱۳- یوکیلتو، یوکا، «استانداردها، اصول و منشورهای بین‌المللی حفاظت»، ترجمه سوسن چراغچی، فصلنامه موزه‌ها، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور، شماره ۲۱ ، بهار و تابستان ۱۳۷۸.
۴) رسالات
۱-    زحمتکش لاشیدانی، مجید، حفاظت از میراث فرهنگی و حقوق بین‌المللی، رساله کارشناسی ارشد، مجتمع آموزش عالی قم، سال تحصیلی ۸۱.
۲-     شکرامرجی، ایوب، حمایت کیفری از میراث فرهنگی در حقوق ایران، رساله کارشناسی ارشد، مجتمع آموزش عالی قم، سال تحصیلی ۷۹.
۳-     عبدالله کرمی، هاشم، بررسی بزه قاچاق اشیاء عتیقه در قوانین و مقررات ایران، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، سال تحصیلی ۷۳.
۴-     کامیار، غلامرضا، حمایت کیفری از آثار مذهبی، ملی و تاریخی، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، سال تحصیلی ۷۴.

د: اسناد بین المللی
۱- کنوانسیون اتخاذ تدبیر برای ممنوع کردن و جلوگیری از ورود، صدور و انتقال مالکیت غیر قانونی اموال فرهنگی مصوب ۱۹۷۰.
۲- کنوانسیون بین‌المللی کمک‌های متقابل اداری به منظور پیشگیری. تجسس و جلوگیری از تخلفات گمرکی و پیوست شماره ۱۱ آن، مصوب ۱۹۷۷.
۳- کنوانسیون حفاظت از میراث فرهنگی زیر آب مصوب ۲۰۰۱.
۴-کنوانسیون حمایت از اموال فرهنگی به هنگام جنگ و ملحقات آن مصوب ۱۹۵۴.
۵-کنوانسیون حمایت ازمیراث فرهنگی و طبیعی جهان مصوب ۱۹۷۲
۶- اساسنامه ایکروم مصوب ۱۹۹۳.
۷- اساسنامه ایکوم مصوب ۱۹۹۵.
۸- اساسنامه ایکوموس مصوب ۱۹۴۵.
۹- اساسنامه یونسکو مصوب ۱۹۴۵.
۱۰- پروتکل دوم کنوانسیون ۱۹۵۴ مصوب ۱۹۹۹.
۱۱- قطعنامه شماره ۱۱-۲-۱۹۸۷ کنفرانس عمومی یونسکو
۱۲- آیین‌نامه داخلی کمیته مشورتی ملی موضوع قطعنامه دوم از کنوانسیون راجع به حفاظت اموال فرهنگی در زمان جنگ.

ب) منابع انگلیسی:
۱) منابع اصلی:
۱- Black, Henry Cambell, Black”s law, dictionary, second edition, U.S.A west publlicatio,
۲- ICCROM. 1983. [The Unesco, ICCROM & ICOMOS] international Meeting of Coordinators of Training in Architectural Conservtion/ Reunion internationale des coordinateurs pour la formation en conservation architecturale. Rome, 2-4 December 1982 [In English and French] Rome: ICCROM.
۳- ICOMOS 1971. The Venice Charter. [International Charter for the Conservation and Restoration of Monuments and Sistes.] Adopted at The Monument for the Man, the 2 International Congress of Restorantion, Venice, 25-31 May 1964. Padova, Italy: Marsilio Editori on behalf of ICOMOS.
۴- ICOMOS. 1987. The International Charter for the Conservation of Historic Towns and Urban Areas. Adopted at Old Cultures in New Worlds, The [ICOMOS] 8 General Assembly and International Symposium, Washington D.C., 10-15 Octoder 1987. Washington, D.C.: ICOMOS.
۵- UNESCO. 1972. Convention concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage.

ب- منابع فرعی:
۱ www.ICOM agincies.com
۲- www.building conseration.com
۳- www.achp.gov/ iccrom.html
۴- www.cotac.org.uk/artides/ organisation/iccrom2.html(about Iccrom)

مقدمه
الف ـ طرح موضوع:
میراث فرهنگ هر کشور، یکی از اساسی‌ترین ارکان تحکیم هویت، ایجاد خلاقیت و خودباوری ملی است. پژوهش در زمینه‌های مختلف آن موجب روشن شدن ابهامات تاریخی، شناخت ارزش‌های حاصل از حیات طولانی جامعه و تسری ارزش‌های اصیل نهفته در میراث فرهنگی، به حیات امروزین جامعه می‌شود و بالقوه قادر به تعیین مرزهای فرهنگی جوامع بشری بوده و حداقل یکی از عوامل اصلی بازشناسی ملت‌ها و کشورها از یکدیگر است.
هنر و فرهنگ ایرانی به دلیل ویژگی‌های خاص آن و موقعیت ژئوپلتیک کشور، همواره در هنر و فرهنگ جهان معاصر خود تأثیری شایسته و به سزا داشته است که امروزه می‌تواند از جمله زمینه‌های مساعد همکاری‌های بین‌المللی باشد.
هزاران محوطه باستان‌شناسی به جا مانده از دوره‌های مختلف پیش از تاریخ و تاریخی، ده‌ها شهر زنده و فعال که دارای هسته مرکزی یا بافت تاریخی ارزشمند می‌باشند، هزاران بنا و مجموعه تاریخی واجد ارزش‌های نفیس فرهنگی ـ تاریخی و صدها هزار قطعه اثر منقول تاریخی موجود در موزه‌ها، هنرهای اصیل سنتی با ریشه‌های چند صد ساله در تاریخ و فرهنگ این ملت و جامعه ای با آداب و سنن منحصر به فرد ، یادگارهای گرانقدر تمدن و فرهنگ غنی، اصیل و بی‌نظیر ایران است.
سرمایه عظیم معنوی و فرهنگی ناشی از این تاریخ و تمدن بی‌نظیر که ممالکت مختلف از آن الهام گرفته‌اند، توجهی جدی، درخور، عمیق و همه‌جانبه را می‌طلبد.
اهمیت فوق‌‌العاده توجه به پژوهش. حفاظت، احیاء و معرفی میراث فرهنگی در تبیین، تحکیم و اقتدار فرهنگ خودی، با توجه به گستردگی و تنوع کیفی و کمی موضوعات، به نحوی است که پرداختن دقیق و درخور را از عهده دستگاه‌های اجرایی مکلف، خارج ساخته و آن را وظیفه‌ای ملی و همگانی جلوه می‌دهد.
اما رابطه علم حقوق با میراث فرهنگی، رابطه‌ای یکسویه نیست بلکه توجه به مفاهیم و ارزش‌های نهفته در میراث فرهنگی که حاصل حیات طولانی ملتی در طول تاریخ است، نشان می‌دهد که در طول تاریخ، زندگی هر نسلی متناسب با شرایط زمان و مکان، تجارب نسل‌های پیشین را دریافت و تکمیل کرده یا عیناً و یا به صورتی متکاملتر در حیات جاری خود جریان داده است. از این رو در حقیقت در حیطه حقوق عرفی، وظیفه قانونگذار کشف سیر تحولات روابط اجتماعی و قانونمند ساختن آن است.
دقت در رعایت عوامل مذکور در تقنین قوانین، امکان قبول و پذیرش آن را از سوی جامعه و در نهایت شرایط اجرای صحیح آن را فراهم می‌آورد. قوانینی که با طی همه تشریفات قانونی به تصویب رسیده‌اند ولی در مرحله اجراء متروک مانده‌اند، حداقل یکی از عوامل عدم اجرای آن، عدم انطباق آن با ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی جامعه بوده است.
توجه جدی به اهمیت فوق‌العاده تجارب تاریخی، آداب، سنن، عرف و باورهای جامعه در وضع قوانین و برنامه‌ریزی متناسب برای حرکت صحیح و دقیق برای ساختن حال و آینده‌ای متکی بر تجارب تاریخی، ضروری و حتمی به نظر می‌رسد.
بدیهی است بررسی تجارب تاریخی کشور، در امر سازماندهی فعالیت‌های مربوط به میراث فرهنگی در قالب تشکیلات اداری و قوانین ناظر به وجوه گوناگون فعالیت‌های مربوط به آن، می‌تواند در تبیین وظایف متقابل دولت و مردم در قبال این «ودیعه ملی» و همچنین اصلاح رو‌ش‌ها و قوانین مؤثر واقع شود.
 
ب ـ اهداف و فرضیات
هدف اصلی این تحقیق هموار نمودن راه برای وضع سیاست‌های مناسب‌تری برای میراث فرهنگی در ایران و جهان است. اصولاً سیاست‌ها برای انتقال از وضع موجود به وضع مطلوب تنظیم می‌گردند. لذا در وضع هر سیاستی، شناخت وضع موجود و جهت‌گیری‌ها برای نیل به وضع مطلوب (موردنظر) ضرورت دارد. از اینروست که سیاست‌های میراث فرهنگی در ایران وقتی واقع‌گرایانه و قابل اجرا خواهد بود که ؛ اولاً بر شناختی تحلیلی از وضع موجود متکی بوده و ثانیاً‌ نوع ارزیابی و انتظاراتی را که نظام ارزشی جامعه از آثار تاریخی خود دارد مورد توجه قرار داده باشد.  بدین ترتیب طرح پژوهشی حاضر بر پایه این فرض که مجموعه ضوابط موجود در ایران در جهت حمایت و حفاظت از میراث فرهنگی ناکافی بوده و دارای نواقصی است که با توجه به رشد روز افزون عوامل خطرزا و تهدید کننده میراث فرهنگی، پاسخگوی نیازهای امروز نمی‌باشد، شکل گرفته است.
در صحنه بین‌المللی نیز فقدان انسجام و اتحاد بین‌المللی در جهت لازم‌الاجرا کردن تمهیدات بین‌المللی حفاظت از میراث فرهنگی کاملاً‌ محسوس است.
با عنایت به این مسئله مقاصد اصلی تحقیق در پاسخ به نیازهای و سؤالات ذیل شکل گرفته است:
۱ـ دلایل لزوم حفاظت از میراث فرهنگی چیست؟
۲ـ میراث فرهنگی در ضوابط ایران چه جایگاهی دارد؟
۳ـ با عنایت به باستانی بودن کشور ایران آیا قوانین و تشکیلات سازمانی پاسخگوی نیازهای امروز میراث فرهنگی می‌باشد؟
۴ـ آیا در بعد بین‌المللی حمایت های لازم برای میراث فرهنگی به وجود آمده است؟
ج) روش تحقیق:
در این پژوهش، از روش کتابخانه‌ای و منابع اینترنتی استفاده شده است.
قوانین و مقررات داخلی و معاهدات بین المللی که اختصاصاً در زمینه حفاظت از مواریث فرهنگی بوده‌اند ، بعنوان مهمترین ابزار کار تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است.