فایل کامل و عالی مطالعه مقایسه ای و تطبیقی مسئولیت مدنی مدیران شرکت های تجاری و مدنی در انجام معاملات

عنوان:
مطالعه مقایسه ای و تطبیقی مسئولیت مدنی مدیران شرکتهای تجاری و مدنی در انجام معاملات
چکیده    1
مقدمه    4
فصل اول: بررسی مسئولیت مدیران در قبال انجام معاملات در شرکتهای تجاری    7
الف: شرکت سهامی    18
ب: شرکت با مسئولیت محدود:    29
ج: شرکت تعاونی    39
ماده ۴۶ قانون شرکتهای تعاونی نیز مقرر می کند:    40
در این خصوص ماده ۳۹ قانون بخش تعاونی مقرر می دارد:    44
ت: انجام معامله از سوی تمامی مدیران مجاز    51
بخش دوم: مسئولیت مدیران شرکتهای تجاری در قبال انجام معاملات    58
ب- شرکت با مسئولیت محدود    61
پ – شرکتهای تضامنی، نسبی، مختلط سهامی و غیر سهامی و تعاونی    64
۱-۲- رعایت موضوع شرکت    73
۲-۲ رعایت حدود اختیارات    76
شرکت سهامی    76
ماده ۱۰۵ ق.ت. مقرر می کند:    78
شرکت تضامنی، نسبی، مختلط (مختلط سهامی و غیر سهامی)    80
شرکت تعاونی    82
۳- انجام معامله از سوی مدیران در صورت عدم ذکر سمت مدیران و یا عدم اثبات معامله برای شرکت    84
۴- انجام معامله از سوی بعضی از مدیران نه همه آنها    88
(دادنامه شماره ۱۰۲۷ ، ۱۰۲۶ -۱۴/۱۲/۱۳۷۰)    91
فصل دوم: بررسی مسئولیت مدیران در قبال انجام معاملات در شرکتهای مدنی    96
۲- انجام معامله با رعایت حدود اختیارات    99
۳- انجام معامله با رعایت مصلحت شرکاء:    103
بخش دوم: مسئولیت مدیران شرکتهای مدنی در قبال انجام معاملات در صورت جمع شرایط ذیل:    106
۱- انجام معامله در صورت عدم اهلیت مدیر    106
۲- انجام معامله با فرض عدم رعایت حدود اختیارات    110
۳- انجام معامله با فرض عدم رعایت مصلحت شرکاء    112
فصل سوم: بررسی مسئولیت مدنی مدیران شرکتها در قبال انجام معاملات در حقوق انگلیس    114
مبحث اول: کلیات    114
گفتار اول: انواع شرکتها در حقوق انگلیسی و تعریف هر کدام    114
۲- شرکتهای قانونی    115
۳- شرکتهای ثبت شده    115
گفتار دوم: مفهوم قاعده آلتراوایریز در حقوق انگلیس و سابقه تاریخی آن    116
۱- مفهوم قاعده    116
۲- سابقه تاریخی به قاعده    119
گفتار سوم: بررسی اختیارات مدیران شرکتها در حقوق انگلیسی    120
مبحث دوم: تحقق مسئولیت برای انواع شرکتها (شرکتهای قانونی، ثبت شده، شرکتهای تأسیس به موجب فرمان سلطنت) در انجام معاملات    123
۱- شرکتهای قانونی و ثبت شده    124
۲- شرکتهای تأسیسی به موجب فرمان سلطنت    126
مبحث سوم: تحقق مسئولیت برای مدیران شرکتها در انجام معاملات (به عنوان یک استثنا)    127
گفتار اول: تحقق مسئولیت غیر مستقیم (مراجعه شرکت به مدیران در بعضی از شرکتها)    127
بند ۳ ماده ۳۵ جدید مقرر می کند:    128
گفتار دوم: تحقق مسئولیت مستقیم (مراجعه مستقیم به مدیران)    130
گفتار سوم: روش های پیشگیری از تحقق مسئولیت برای مدیران    131
نتیجه گیری    132
شرکت تضامنی و نسبی و شرکتهای مختلط    137
شرکت مدنی    139
حقوق انگلیسی    140
پیشنهادات    142
فهرست منابع (فارسی و غیر فارسی) مورد استفاده در پایان نامه به شرح زیر می باشد:    144
چکیده
امروزه اشخاص ثالثی که با مدیران شرکتهای تجاری و مدنی که در مقام نماینده شرکت می باشند نسبت به انعقاد عقد مبادرت می نمایند از حیث احقاق حقوق خود با مشکل مواجه می باشند یعنی از جهت اینکه شرکت را طرف دعوی قرار دهند یا مدیران را دچار سردرگمی هستند. حال در این صورت وقتی مدیران در مقام نماینده موارد مقرر شده قانونی و قراردادی فیمابین خود و شرکت را رعایت کرده باشند چنین عقدی صحیح و نافذ خواهد بود. لذا شخص ثالث علیه شرکت طرح دعوی خواهد کرد در غیر این صورت ماهیت عقد فضولی خواهد بود و امکان مراجعه به شرکت نیست.البته همیشه اینگونه نیست یعنی بعضاً قانون برای حمایت حقوق اشخاص ثالث اقدام می کند و حتی در صورت عدم رعایت موازین قانونی از سوی مدیران، شخص ثالث می‌تواند همچنان به شرکت مراجعه نماید. به هر ترتیب با بررسی ماهیت عقود منعقد شده از سوی مدیران با اشخاص ثالث تکلیف اشخاص ثالث مشخص خواهد شد تا به چه شخص یا اشخاص جهت احقاق حق خود مراجعه نمایند و در صورت فضولی بودن عقد و عدم رعایت موازین از سوی مدیر مسئولیت مدیر در قبال اشخاص ثالث و همچنین شرکت نیز مشخص خواهد گردید.
 
مقدمه
در این تحقیق به بررسی ماده ۱۱۸ لایحه اصلاحی قانون تجارت و مواد دیگر قانون تجارت در خصوص شرکتهای دیگر تجاری که مبین میزان اختیارات مدیران در انجام معاملات می باشد پرداخته ایم و در واقع می خواهیم به این پرسش پاسخ گوییم که چنانچه مدیران شرکتهای تجاری در معاملاتی که از سوی شرکت انجام می دهند از حیطه و حدود اختیارات خود تجاوز کنند معاملات انجام شده چه صورتی پیدا می کند و به بررسی میزان مسئولیت آنها و مقایسه آن با معاملات مدیران در شرکتهای مدنی در صورتی که از حدود وکالت تجاوز نمایند بپردازیم.
هدف از انجام این تحقیق نیز آن است که معاملاتی که مدیران از سوی شرکت و به نمایندگی از آن انجام می دهند با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گیرد.
فرضیه های ما که در این تحقیق به بررسی آنها پرداخته ایم، عبارتند از:
۱. به نظر می رسد در صورتی که مدیران در معاملاتی که از سوی شرکتهای تجاری انجام می دهند از حدود اختیارات خود تجاوز کنند معاملات آنها در مقابل اشخاص ثالث در بعضی از شرکتها نافذ و بعضی از شرکتها غیر نافذ است.
۲. به نظر می رسد در صورتی که مدیران شرکتهای مدنی در معاملاتی که انجام می دهند از حدود اختیارات خود تجاوز کنند شخصاً در مقابل شرکاء مسئول می باشند و معاملات آنها غیر نافذ است.
۳. به نظر می رسد محدود کردن اختیارات مدیران در بعضی از شرکتهای تجاری در انجام معاملات در مقابل اشخاص ثالث بی اثر است.
۴. به نظر می رسد اگر قرار است محدود کردن اختیارات مدیران در بعضی از شرکتهای تجاری موثر باشد در صورتی است که در اساسنامه ذکر گردد.
۵. به نظر می رسد با مطالعه حقوق خارجی، در خصوص اصلاح مواد قانونی مربوطه در حقوق ایران و تفسیر آنها تأثیرگذار خواهد بود.
همچنین این تحقیق دارای پنج بخش است. بخش اول را به کلیات اختصاص داده ایم و در آن به تعریف مفاهیم کلیدی که در این تحقیق از آن استفاده شده است پرداخته ایم در بخش دوم مسئولیت مدیران در قبال انجام معاملات در شرکتهای تجاری بحث می شود. در بخش سوم از مسئولیت مدیران در قبال انجام معاملات در شرکتهای مدنی سخن می گوییم در بخش چهارم مسئولیت مدنی مدیران شرکتها در قبال انجام معاملات در حقوق انگلیسی بحث می شود و در بخش پنجم به نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهادات پرداخته ایم.
 
 فصل اول: بررسی مسئولیت مدیران در قبال انجام معاملات در شرکتهای تجاری
بخش اول: کلیات: بیان قاعده کلی مبنی بر تحقق مسئولیت برای شرکتهای تجاری در انجام معاملات در صورت جمع بودن شرایط ذیل و عدم ترتیب مسئولیت برای مدیران
در فصل اول به بررسی شرکتهای تجاری و مدنی و تفاوت آنها و همچنین اقسام شرکتهای تجاری و معرفی آنها پرداختیم. در این فصل قصد داریم معاملات مدیران در شرکتهای تجاری را بررسی نماییم.
به عنوان قاعده بایستی گفت معاملاتی که از سوی مدیران و از جانب شرکتهای تجاری واقع می گردد، ابتدا و در مرحله اول برای شرکت واقع می گردد و برای شرکت ایجاد مسئولیت می نماید چرا که شرکتهای تجاری مذکور در ماده ۲۰ ق.ت. وجودی مستقل و شخصیتی مجزا از شرکاء خود دارند و خود دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند.
از سوی دیگر می دانیم که در کلیه شرکتهای تجاری رابطه مدیران با شرکت مصداقی از عقد وکالت است. لذا قراردادهای که مدیران منعقد می کنند برای خودشان نبوده بلکه به نام و حساب شرکت است و می‌دانیم به موجب مقررات قانون مدنی کلیه قراردادهایی که وکیل در حدود اختیاراتش منعقد می کند موکل را پایبند می کند (ماده ۶۷۴ ق.م) و نماینده خودش مسئولیتی در قبال این نوع قراردادها ندارد، از این رو طرف قرارداد نمی تواند برای اجرای قرارداد به نماینده مراجعه کند و مدیر یا مدیران را طرف دعوی قرار دهد.
اما تحقق این امر یعنی حصول معامله برای شرکتهای تجاری و ایجاد مسئولیت برای شرکتهای تجاری در انجام معاملات منوط به تحقق شرایط ذیل است، به عبارت دیگر در صورتی که شرایط ذیل (که به آن خواهیم پرداخت) جمع گردد، شرکتهای تجاری در مقابل اشخاص ثالث در خصوص معاملاتی که انجام می شود مسئولیت دارد و نه مدیران. و این امر به عنوان یک قاعده مطرح می باشد که در ذیل به بررسی این شروط می پردازیم:
۱. انجام معامله از سوی مدیران در حالتی که شرکت واجد شخصیت حقوقی است.
قانون تجارت ایران برای شرکتهای تجاری شخصیت حقوقی قائل شده است. ماده ۵۸۳ ق.ت. مقرر می دارد: کلیه شرکتهای تجاری مذکور در این قانون شخصیت حقوقی دارند.
دارا بودن شخصیت حقوقی به این معناست که شرکت صلاحیت داشتن حقوقی و تکالیف و نیز صلاحیت اجرای آنها را دارد. چنانکه ماده ۵۸۸ ق.ت. نیز بیان می دارد: شخصیت حقوقی می تواند دارای کلیه حقوقی و تکالیفی شود که قانون برای افراد قائل است …
اما شخصیت حقوقی ویژگی مشترک کلیه شرکتهای تجاری است و لذا از نظر قانون شخصی است کاملاً متمایز و مستقل از اعضای تشکیل دهنده آن و در نتیجه این استقلال است که اشخاص حقوقی می توانند دارای حقوق و تعهدات گردند و به انجام معاملات و ایجاد تعهدات و اقامه دعوی و سایر حقوق و تکالیف مصرح قانونی بپردازند.
بنابراین دلیل این که در معاملاتی که برای شرکتهای تجاری از سوی مدیران آنها واقع می شود ابتدا شرکت مسئول می باشد وجود همین شخصیت حقوقی است. اغلب قوانین دنیا برای شرکتهای تجاری شخصیتی مستقل و مجزا از شخصیت شرکاء قائل شده اند و سازمانی برای آن پیش ببنی نموده اند که بر اساس آن امور شرکت اداره می‌شود. استقلال این شخصیت در شرکتهای سرمایه بیشتر واضح و آشکار است و در شرکتهای اشخاص کمتر ولی به هر حال مجزای از شخصیت شرکاست.
قرارداد شرکت یا به عبارت دیگر جمع شدن چند نفر برای رسیدن به هدف معین موجد شخصیت حقوقی است و شرکت شخصیتی جداگانه از شخصیت شرکاء دارا خواهد شد و این امر سبب می شود شرکت رأساً دارای حقوق کامل شود. که این امر خود بر روابط آن با شرکاء و یا اشخاص ثالث و طلبکاران شرکت و طلبکاران شخصی شرکاء تأثیر دارد.
بنابراین کسی که با یک شرکت تجاری معامله می کند مادام که شخصیت حقوقی آن باقی است نمی تواند به شرکاء یا مدیران آن شرکت مراجعه نماید و آنها را ملزم به انجام تعهد نماید زیرا همانطور که اشاره کردیم شخص حقوقی مستقلاً دارای حق و وظیفه است و همانطور که کسی را در مقابل عمل دیگری نمی توان مسئول دانست مدیران یا شرکاء یک شرکت تجاری را هم نمی توان مسئول عمل آن شرکت دانست و در واقع شخصیت حقوقی مستقل شرکت برای اشخاص ثالث آسودگی خاطر ایجاد می کند.
اما انجام معامله از سوی مدیران برای شرکتهای تجارتی در حالتی سبب ایجاد مسئولیت برای شرکتهای تجاری می شود که شرکت واجد شخصیت حقوقی باشد. لذا تعیین آغاز شخصیت حقوقی از این نظر واجد اهمیت است که نقطه آغاز تعهدات شرکت را معین می کند و در واقع تا قبل از تحقق شخصیت حقوقی علی الاصول نمی توان تعهداتی را که شرکاء بر عهده گرفته اند بر عهده شرکت گذاشت چرا که شرکتی وجود ندارد  تا بتواند متعهد شود لذا لازم است در این قسمت بصورت مختصر نقطه آغاز شخصیت حقوقی شرکتهای تجاری یا به عبارتی نقطه آغازین ایجاد تعهد برای شرکت را بررسی نماییم.
شرکتهای تجاری به محض تشکیل واجد شخصیت حقوقی می شوند و برای تشخص به شخصیت حقوقی لازم نیست در مرجع معینی به ثبت برسند، البته در این خصوص (زمان ایجاد شخصیت حقوقی) دو نظر مطرح است بعضی معتقدند که، شرکتها بمحض تشکیل واجد شخصیت حقوقی می گردند و بعضی دیگر معتقدند که شرکت پس از ثبت واجد شخصیت حقوقی می گردد.

فهرست منابع (فارسی و غیر فارسی) مورد استفاده در پایان نامه به شرح زیر می باشد:
۱. دکتر اسکینی، ر.، ۱۳۷۷ ، حقوق تجارت و شرکتهای تجاری، سمت، جلد اول 
۲. دکتر ایکنی، ر.، ۱۳۷۷ ، حقوق تجارت (شرکتهای سهامی عام و خاص)، سمت، جلد دوم 
۳. دکتر ستوده تهرانی، ح.، ۱۳۷۶ ، حقوق تجارت، نشر دادگستر، جلد اول
۴. دکتر ستوده تهرانی، ح.، ۱۳۷۶، حقوق تجارت، نشر دادگستر، جلد دوم
۵. راشدی اشرفی، ع.، ۱۳۷۵، حقوق تجارت کاربردی، شرکت چاپ و نشر بازرگانی
۶. دکتر حسنی، ح.، ۱۳۷۸، حقوق تجارت، نشر میزان
۷. دکتر حسنی، ح.، ۱۳۸۴، حقوق تعاون و حقوق تجارت، نشر میزان
۸. عبادی، م. ع.، ۱۳۷۰، حقوق تجارت، گنج دانش
۹. عرفانی، م..، ۱۳۷۵، حقوق تجارت به زبان ساده، نشر میزان
۱۰. عرفانی، م.، ۱۳۸۴ ، حقوق تجارت، نشر میزان، جلد دوم
۱۱. کاتبی، ح.ق.، ۱۳۷۰، حقوق تجارت، گنج دانش
۱۲.  دکتر کاتوزیان، ن.، ۱۳۷۹، عقود معین ۲، نشر گنج دانش
۱۳. دکتر کاتوزیان، ن.، ۱۳۸۱ وقایع حقوقی، شرکت سهامی انتشار
۱۴. دکتر کاتوزیان، ن.، ۱۳۸۱ ، قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، نشر میزان
۱۵. دکتر کاتوزیان، ن.، ۱۳۸۲ ، الزامهای خارج از قرارداد (ضمان قهری)، انتشارات دانشگاه تهران
۱۶. دکتر کاتوزیان، ن.، ۱۳۷۸، قواعد عمومی قراردادها، نشر میزان، جلد دوم
۱۷. دکتر امامی، ح.، ۱۳۷۹، حقوق مدنی، نشر اسلامیه، جلد اول
۱۸. دکتر جعفری لنگرودی، م.ج.، ۱۳۸۲ ، مجموعه محشی قانون مدنی، نشر گنج دانش
۱۹. اعظمی زنگنه، ع.، ۱۳۵۳ ، حقوق بازرگانی، چاپخانه افست رشدیه
۲۰. دکتر صفی نیا، ن.، ۱۳۸۱ ، درآمدی بر قانون شرکتهای تجاری در ایران، انتشارات دانشگاه تهران
۲۱. دمرچیلی، م. و حاتمی، ع. و قرائی م.، ۱۳۸۲ ، قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، موسسه تحقیقات حقوقی میثاق عدالت
۲۲. ژوردن، پ. ، ادیب، م.، ۱۳۸۲ ، اصول مسئولیت مدنی، نشر میزان
۲۳. دکتر صفایی، ح.، و قاسم زاده ، م.، ۱۳۷۷، حقوق مدنی اشخاص و محجورین، نشر سمت
۲۴. دکتر کاتوزیان، ن.، ۱۳۷۳، مشارکت و صلح و عطایا، نشر گنج دانش
۲۵. دکتر صفری، م.، ۱۳۷۱ ، تعریف و تاریخ و منابع حقوق  تجارت،
۲۶. دکتر تفرشی، م.ع.، ۱۳۸۰ ، مباحثی تحلیلی از حقوق شرکتهای تجاری، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، جلد اول
۲۷. فروحی، ح.، ۱۳۷۰ ، شرکتهای تعاونی طبق قانون بخش تعاون مصوب ۱۳۷۰ ، انتشارات روزبهان، جلد سوم
۲۸. دکتر کاشانی، م.، ۱۳۸۲ ، جزوه حقوق مدنی ۷ ، دانشگاه شهید بهشتی
۲۹. عرفانی، م.، ۱۳۶۷ ، مقاله نقدی بر ماده ۱۱۸ لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، نشریه شماره ۲۴
۳۰. کامیار، م.، ۱۳۷۶ ، گزیده آرای دادگاههای حقوقی، نشر حقوقدان
۳۱. دکتر کاتوزیان، ن.، ۱۳۷۶ ، دوره عقود معین ۴ ، شرکت سهامی انتشار
۳۲. Gower , L.B.C ., 1992 , Gower’s principles of modern company law, sweet and Maxwell, london
۳۳. martin , E., 1990 . A concise dictionary of Law , Oxford university press, newyork
۳۴. Kumpf , w., 1965 , Business Law uniform commercial code , America
۳۵. Applebee , H.E., 1949 , the essentials of company Law , London.
۳۶. McGee , A., 1995, the business of company Law , Oxford university press.
۳۷. Morse , G., 1991 , char les worth and morse company Law , sweet and max well.
۳۸. مقاله های اینترنتی برگرفته از سایت google